estebahn

Επίλογος Δεν έχω κάτι βαθυστόχαστο να γράψω ως επίλογο, δεν ήταν δα και καμιά επική εκδρομή στα πέρατα του κόσμου! Ευχαριστώ που διαβάσατε ως εδώ, ξέρω πως φλυάρησα κατά τόπους με λόγια και με εικόνες, προσπάθησα να μεταδώσω την ατμόσφαιρα του κάθε τόπου. Έτσι ως ‘παρακαταθήκη’ μια καταγραφή των τιμών βενζίνης ανά τις διάφορες χώρες για να συγκρίνουμε που θα βρίσκονται σε μερικά χρόνια. Αν αξίζει να γυρνάς μόνος, αν αξίζει να πηγαίνεις με την ‘λάθος’ μοτοσυκλέτα, είναι ερωτήματα που δεν έχουν μονοσήμαντη απάντηση, το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι ναι, γίνεται ακόμη και εν μέσω πανδημίας. Καλές βόλτες σε όλους, Στέφανος

Αμβρακικός πλέον δίπλα μου, υπέροχη θέα αυτό ο κόλπος. Ίσως και όχι και υπέροχες να είναι οι αναμνήσεις! Familiarity breeds contempt λένε στο χωριό μου και πράγματι παραλίγο να μείνω από βενζίνη κάπου εδώ, φτάνω στην Αμφιλοχία με λαμπάκι. Απαίσια, αλλά είναι η πρώτη φωτογραφία μετά την αναχώρηση από το ξενοδοχείο, η πλαζ της Αμφιλοχίας μεσημεράκι. Ωραία κοριτσάκια έχουμε στην Αιτωλοακαρνανία πάντως. Στροφή για Σαρδίνινα, κάτι σαν μια ώρα ορεινής διαδρομής απομένει με ότι απέμεινε από το φυτιλιασμένο λάστιχο. Διάολε, δεν φταίει το λάστιχο που εδώ δεν μπορώ να στρίψω καθόλου, ο δρόμος είναι σε απαίσια κατάσταση, μπαλώματα τσιμέντου παντού, χώματα, χάραξη ότι να ‘ναι. Και σίγουρα δεν έρχομαι πια από αυστριακές autobahn και Δολομίτες για να φταίει η συνήθεια, από βδομάδα στα Βαλκάνια έρχομαι. Στην διαδρομή αυτή έμαθα μικρότερος να οδηγώ αυτοκίνητο, αργότερα την έκανα… μη πεπερασμένες φορές με μοτοσυκλέτες, αλλά την τελευταία εξαετία μία φορά πέρασα από εδώ. Απρόσμενο, αλλά θυμάμαι σπιθαμή σπιθαμή το δρόμο, ‘χαχα αα εδώ τόόόότε είχε μια λακούβα, θα την έχουν πλέον φτιαααα ΓΚΟΥΥΠ!’. Πέρα από Scripta, και λακούβες manent. Στη στροφή αυτή ακριβώς, μεσημέρι Μεγάλου Σαββάτου του 2011 δικάβαλο μας άφησε χρόνους η ντίζα συμπλέκτη του CBF250 μου. Α ναι και λίμνη Κρεμαστών στο φόντο! Επιβεβλημένη φωτογραφία στη γέφυρα Τατάρνας. Το σημείο που σκεφτόμουν ως εξαιρετική διαδρομή με καραβάκι μια βδομάδα πριν όταν έπλεα στην Αλβανία. Ευρυτανία πλέον στην άλλη μεριά της γέφυρας, ακόμη ποιο οικεία διαδρομή. Αναμνήσεις από μοτοβόλτες με ένα Bandit 650 να είναι φορτωμένο μυτερά σουβλάκια στη θέση του συνεπιβάτη. Ο απογευματινός ήλιος περνάει τα σύννεφα, κορυφή Τσούκα στο βάθος, πλησιάζω. Οι μνήμες μου δεν είχαν ανεμογεννήτριες στα βουνά αριστερά. Κοντά στον οικισμό Ρεβίθι η έξοδος στροφής είναι καλυμμένη με πουδρέ χώμα, κλείνω την τροχιά, ο μπροστά τροχός δεν πατάει στο ακάθαρτο, αλλά ο πίσω δεν γλιτώνει, το πίσω μέρος φεύγει και η μοτοσυκλέτα με πετά πάνω από την ζελατίνα. Από τύχη δεν έπεσα, όχι από ικανότητα. Λίγα χιλιόμετρα αργότερα, χαλικάκια στο δρόμο και χάνω το μπροστινό. Έχετε διαβάσει την ιστορία του Ντον Ρόσα με τον Σκρουτζ να επιστρέφει στη Σκωτία και να προσπαθεί να συμμετάσχει στα τοπικά αγωνίσματα; Κάπως έτσι νιώθω. Εννέα φουρκέτες μετά έχω ανέβει ως το χωριό. Στόχος επετεύχθη, Kopaonik – Γρανίτσα χωρίς στάση για κατούρημα. Ξέρω ακριβώς κάτω από ποιάς μουριάς τον ίσκιο θέλω να ξεδιψάσω με μερικές παγωμένες πράσινες παρέα με τον πατέρα μου.

Στους Εύζωνους είναι και η πρώτη φορά που υπάρχει κάποιος τυπικός (με την έννοια του τύποις, όχι του ενδελεχούς) έλεγχος περί COVID. Ο συνοριακός με ρωτά αν έχω PCR και PLF, σχεδόν αρκείται καλή τη πίστει στην κατάφαση μου, τα QR που προτάσσω θα μπορούσαν να είναι το link για το Instagram της Belle Delphine, σκαναρίστηκαν οπτικά εξ αποστάσεως. Και να είμαι λοιπόν ξανά σε χώμα ελληνικό. Από εδώ και πέρα είναι ‘bring her home in one piece Maverick’ που έλεγαν και στο top gun. Μόνη πρόκληση το να μην μείνω από βενζίνη και καθώς δεν έχω δείκτη βενζίνης αυτό γίνεται εν μέρει ζόρικο, έχω ωστόσο κάψει τη γούνα μου στην Εγνατία πολλάκις (τα περί εμπειρίας που λέγαμε!), οπότε ξέρω τι και πώς. Στα ανηφορικά τούνελ στην Πίνδο, με αυτή τη σχετική ταχύτητα οι νταλίκες είναι σχεδόν σταματημένες, είναι τόσο πιο εύκολο πια να διασχίζεις την Πίνδο. Για πολλοστή φορά επανασυνειδητοποιώ ότι η Μακεδονία, πολύ περισσότερο η Θράκη μου είναι απείρως πιο άγνωστα μέρη σε σχέση με την κεντρική Ευρώπη, σχεδόν και με τις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Άτιμο πράγμα ο ελεύθερος χρόνος, όλο μετατίθενται τα εκεί ταξίδια. Αφού ούτε ο κορωνοϊός μεκράτησε εντός συνόρων, να δω σε ποιες καλένδες θα μετατεθεί η Καβάλα! Πριν το καταλάβω, έχω περάσει το Μέτσοβο και μπορώ να πω ότι σωματικά είμαι μια χαρά από πιασίματα και από διάθεση άψογα, δεν έχω βαρεθεί στο ελάχιστο. Μια ιδέα αρχίζει να παίρνει μορφή στο μυαλό μου: Είναι νωρίς, ενέργεια έχω, μήπως να μην πάω Αγρίνιο; Μήπως να πάω στη Γρανίτσα, το χωριό των παππούδων που άλλοτε περνούσα όλο το καλοκαίρι αλλά με τις ξενιτιές έχω πια ξεκόψει; Βρε λες; Ευκαιρία να δω και τον πατέρα μου. Ο Κύβος ερρίφθη, κάπου προς την Άρτα σταματάω σε parking της Ιόνιας για τα διαδικαστικά τηλεφωνήματα. Τυπάκος σκάει από την τουαλέτα του parking με την πιο πατρινή προφορά που μπορούσε να υπάρξει. ‘Έλα αντράκο μουυυυ. Πού πάς; Αγρίνιο; Αααα δεν μου λες είναι καλές οι Αγρινιώτισσες; Σε ρωτάω αααντρααααακο μουυ γιατί έχω μια φορτωμένη στ’ αμάξι. Και έρχεσαι από μακριά; Από πού; Πωωωω είχα και εγώ ένα Μπέβερλι (σσ σήμα κατατεθέν μετά το Καρναβάλι και τον Άγιο Αντρέα!) και δεν πήγαινα ούτε μέχρι το Αίγιο.’ Ε ρε γαμώτο, μου έχει λείψει ο χαβαλές ο ελληνικός, όσο και αν ενοχλεί αν τον τρως καθημερινά στην μάπα.

Πέραν αυτού του γεγονότος, το υπόλοιπο διωράκι περνά πιο ευχάριστα απ’ ότι υπολόγιζα εκτιμώντας το αρχικά ως σύντομο πρελούδιο της Εθνικής. Η οποία Εθνική οδός φτάνει πλέον, στην καμπή για την είσοδο της αποχαιρετώ το πίσω ελαστικό μου, φτάνοντας Αγρίνιο το βραδάκι δίχως άλλο θα είναι τετράγωνο. Πρόκειται για ένα 190αρι BT16 που μου πούλησε ως μοναδική επιλογή ένας Εσθονός στο Ταλίν όταν τελείωσε το πίσω λάστιχο του VFR γυρνώντας από Nordkapp, όλα αυτά πριν το κάνω τράμπα με ένα πίσω ελαστικό που φορούσε του CBR απ’ όταν πάτησα πρόκα στα Highlands της Σκωτίας. Μια περιπέτεια από μόνα τους αυτά τα δύο ελαστικά! Περιπέτεια ωστόσο δεν αναμένεται να είναι το υπόλοιπο της διαδρομής, μπόλικες εκατοντάδες χιλιομέτρων στις ατελείωτες πεδιάδες. Για κάποιον περίεργο λόγο νιώθω ότι σχεδόν έφτασα, ότι χιλιόμετρα απομένουν φαντάζουν απρόσμενα γνωστά. Αλλά και πολύ βαρετά! Για να σκοτώσω την πλήξη βάζω ένα φιλόδοξο στόχο: Να φτάσω Αγρίνιο μονοκοπανιά, στάσεις μόνο για βενζίνη. Με το πιο άνετο VFR με την πιο αναπαυτική σέλα, τα πιο ανθρώπινα clip on και μαρσπιε συν το μεγαλύτερο ντεπόζιτο κάτι τέτοιο είναι εφικτότερο. Με το CBR και το ηλικιακό μου κοντέρ να μην ξεκινάει πια με το ψηφίο ‘δύο’ πόσο εφικτό είναι; Προκριματικοί για Aprilia RS660 είναι όλα αυτά! Χωρίς πλαϊνές βαλίτσες ή σαμάρια να το περιορίζουν, το 600αρι κρατά γουργουρίζοντας 160-180 διασχίζοντας τους κάμπους. Κατάμαυρα SUV με τοπικές πινακίδες που αντί για αριθμό έχουν λέξεις όπως Babe ή boss ή trap μάλλον φιλοξενούν προσωπικότητες της τριγύρω νύχτας. Επίσης πετυχαίνω ζεύγη από τούρκικα AMG που πηγαίνουν προφυλακτήρες. Και παραδόξως μεγάλο αριθμό από ελβετικά MPV, πρόκειται προφανώς για βαλκάνιους μετανάστες που κατεβάζουν με το Sharan την οικογένεια για ξεκαλοκαιριό στα πάτρια. Το όμορφο κομμάτι με τα τουνελ παραποτάμια μετά το Leskovac έχει πλέον ολοκληρωθεί, πια υπάρχει σερί αυτοκινητόδρομος ως τα Σκόπια. Στα σύνορα με τα οποία πετυχαίνω μπροστά μου αυτοκίνητο από το καντόνι μου, οποία σύμπτωσις! Αυτό που λάμπει δια της απουσίας του είναι ελληνικές πινακίδες, από την πρώτη ημέρα στην Αλβανία δεν έχω πετύχει πατριώτη. Η μεγάλη διαφορά στον αυτοκινητόδρομο Σερβίας και Σκοπίων είναι τα διόδια. Στην μεν παίρνεις χαρτάκι στην είσοδο, το φυλάς ως κόρη οφθαλμού και πληρώνεις άπαξ στην έξοδο. Στα δε Σκόπια ένα χάλι σαν την Ελλάδα, σχεδόν νιώθεις ότι με το που κουμπώσεις έκτη αρχίζεις να ξανακατεβάζεις για τα επόμενα διόδια. Τουλάχιστον δέχονται κάρτα, να ‘ναι καλά η revolut που σε απαλλάσσει από το να μετράς κέρματα κάθε τρεις και λίγο. Μέχρις ώρας το πλάνο για non-stop διάσχιση πάει μια χαρά με μοναδικό παράπονο την σχεδίαση του Rpha 70 που δεν επιτρέπει ( όπως ο προκάτοχος) να κρατάς ελάχιστα ανοικτή τη ζελατίνα για να σε χτυπά αεράκι. Με τα καλά και τα κακά του, ο πουγουδουμιανός αυτοκινητόδρομος διασχίζεται ‘εύκολα’, ο ορίζοντας δεν αργεί να γίνει ελληνικός. Σε παρελθόντα ταξίδια το πέρασμα των ελληνικών συνόρων στο μυαλό μου ήταν σχεδόν θριαμβευτικό, επίτευγμα, κατόρθωμα, κάτι. Στην προκειμένη φαντάζει σχεδόν φυσικό πράγμα, σαν να πετάχτηκα για καφέ στη δίπλα πόλη. Το μεγάλο κακό της εμπειρίας, χάνεις την χαρά της πρώτης φοράς. Με στοιχειώνει επαναλαμβανόμενα τα τελευταία χρόνια αυτή η σκέψη!

Ημέρα 6η, 12/07/21 Kopaonik (SRB) – Prokuplje (SRB) – Εύζωνοι (GR) – Αμφιλοχία (GR) – Γρανίτσα (GR), 894km Ουσιαστικά το ταξίδι έχει τελειώσει. Η σημερινή ημέρα έχει αρχικά κάποιες ώρες ενδιαφέρουσας οδήγησης ως την είσοδο του αυτοκινητόδρομου και έπειτα διαδικαστικά χιλιόμετρα ως το Αγρίνιο. Με βαριά καρδιά φορτώνω για τελευταία φορά τον κόκκινο σάκο για ένα ακόμη τελετουργικό λάδωμα αλυσίδας. Τσεκάρετε και το καινούριο Range Rover Evoque στο φόντο. Η κλασσική πινακίδα με αποστάσεις, στην προκειμένη μάλλον χιονοδρομικών. Αλλά η δική μου απορία είναι άλλη: Πώς στο καλό έφτασε από την Ολλανδία με ηλεκτρική Porsche Taycan ο τυπάς; Ο τελευταίος ταχυφορτιστής πρέπει να βρίσκεται τρεις-τέσσερις χώρες μακριά, με μπαλαντέζα μονοφασική στα γαζωμένα χαμόσπιτα φόρτιζε; Χωρίς να πιω καφέ ξυπνάω το μοτέρ και ξεκινάω. Ο ήλιος δεν έχει φανεί ακόμη στην από ΄δω μεριά του βουνού, με το καλοκαιρινό μπουφάν την έχω ακούσει στα σχεδόν 1700 υψόμετρο. Ο ήλιος σταδιακά χαζοφαίνεται πίσω από τις ελατοκρφές όσο περνά η ώρα και τα χιλιόμετρα, με το σκεπτικό ότι στην επόμενη στροφή το κάδρο θα είναι καλύτερο, αμελώ να σταματήσω για μια φωτογραφία. Γλείφοντας σχεδόν τα άτυπα (;) σύνορα με το Κόσοβο κατηφορίζω διαρκώς. Μικροσκοπικοί μαχαλάδες στο δρόμο μου με μεταλλικές ομπρέλες-στάσεις λεωφορείων και κάτι κακόμοιρες θειάδες να περιμένουν ‘την αστική’. Ένα πανηγυράκι στο Brus με τους χωρικούς να φοράνε τα καλά τους και εμπόρους με μπιχλιμπίδια θυμίζει άπειρα δεκαπενταύγουστο των παιδικών μου χρόνων. Από το Blace και μετά είναι κάμπος. Κάπου εκεί παραλίγο να γίνει η στραβή: Ευθεία ατελείωτη, νταλίκα με συρόμενο φορτωμένη με τριφύλλια μπροστά μου και ακόμη πιο μπροστά γεωργικό μηχάνημα. Έρχομενος με πολύ περισσότερα από τα 60-70 που θα πηγαίνουν, με κεκτημένη, σταθερή ταχύτητα ξεκινάω να τους προσπερνάω. Είμαι στα μέσα του συρόμενου όταν ο νταλικέρης αποφασίζει να προσπεράσει το γεωργικό μηχάνημα, καμια 200αρια μέτρα μπροστά του. Και το κάνει κόβοντας όλο το τιμόνι αριστερά απότομα, κλείνοντας μου το δρόμο. Βρίσκομαι στους τριάντα πόντους ασφάλτου αριστερά της γραμμής που οριοθετεί το δρόμο. Σε μισό δευτερόλεπτο έχουν τελειώσει όλα, η κατάληξη θα μπορούσε να είναι βέβαια πολύ αλλιώτικη.

Απ’ ότι καταλαβαίνει κανείς, Ιούλιο βαράνε μύγες, τόσοι όροφοι και πρέπει να είμαστε βαριά πέντε δωμάτια. Από το μπαλκόνι μου η θέα υπέροχη, χειμώνα με χιόνι και τα lifts σε λειτουργία πρέπει να είναι χάρμα. Βολτάρω λίγο τριγύρω, όμορφοι οι βοηθητικοί χώροι, αλλά κάνει κάτι παραπάνω από δροσιά απόψε εδώ πάνω. Όλο το προσωπικό έχει μαζευτεί στο μπαρ για τον τελικό του Euro, διαλέγω το εστιατόριο με τον βαλσαμωμένο λύκο και την φωτιά-πυρωστιά που καίει στη μέση. Το παλικαράκι ψήνει στα κάρβουνα μια μπιφτεκούμπα σε μέγεθος tablet (χερούκλα for scale) που μαζί με δυο μπυρούλες είναι το ιδανικό φινάλε μιας γεμάτης ημέρας. Δεν θα χορτάσω ποτέ να τριγυρνάω σε τούτο το κομμάτι του πλανήτη.

Προορισμός γι’ απόψε το χιονοδρομικό κέντρο του Κοπαόνικ. Για την τελευταία διανυκτέρευση του ταξιδιού αναζητούσα ένα κατάλυμα όσο το δυνατόν πιο κοντά στον αυτοκινητόδρομο Ε75. Έχοντας μείνει στο παρελθόν τόσο στο Novi Pazar όσο και στην Nis, το Kopaonik που προτιμάται σε πολλά ταξιδιωτικά, φαντάζει θελκτικό προορισμός. Φύγαμε όμως γιατί υπολείπονται σχεδόν διακόσια πενήντα χιλιόμετρα ως εκεί. Για κάποιο λόγο το φτωχό αυτό κομμάτι της Σερβίας μου φαίνεται πολύ γοητευτικό, κομμάτια του μου θυμίζουν την Ευρυτανία της δεκαετίας του ’90. Έχω δρόμο μπροστά μου, αλλά δεν μπορώ να μην σταματάω εδώ και εκεί. Όπως για παράδειγμα στον μπάρμπα της περιοχής με το tshirt με τον Ντράζα Μιχαήλοβιτς. Ξεπεσμένα αρχοντικά του παρελθόντος, ξύλινες παράγκες, μια μπανιέρα ως ποτίστρα αγελάδων και μια καλοκαιρινή βαρυσυννεφιά. Γελάδες μπόλικες η αλήθεια είναι, οι καταπράσινοι λόφοι έχουν τροφή απ’ ότι φαίνεται. Σε περασμένο ταξίδι με θυμάμαι να έχω σχεδόν μείνει από βενζίνη εδώ, σταματώ για ανεφοδιασμό και πετυχαίνω κάτι που δεν είχα καταφέρει: Έχοντας εναπομείναντα κέρματα πλήρωσα σε συνδυασμό τριών νομισμάτων, σέρβικα δηνάρια, βόσνια μάρκα και ‘μαυροβούνια’ ευρώ! Με πιάνει και η πρώτη βροχή του ταξιδιού, ‘ευκαιρία να ξεπλυθεί το μηχανάκι΄. Με εντυπωσιάζει το πόσα κομμάτια της διαδρομής θυμάμαι από το 2016, να το σημείο που κυνηγιόμασταν με εκείνο το παλικάρι που πήγαινε Βελιγράδι, να το σημείο που είχαμε σταματήσει για κρακεράκια επειδή ζαλίστηκε η συνεπιβάτης. Τότε το κομμάτι ως Novi Pazar μου είχε φανεί άθλος, σήμερα βγαίνει απνευστί. Βρίσκω και το ξενοδοχείο που είχαμε μείνει τότε, πετυχαίνω και το στρατόπεδο όπου είδα ζωντανά Τ34 για πρώτη φορά. Όλα αυτά τα περνάω έτσι, κενά. Αυτό που με ωθεί σε στάση για φωτό είναι ο κιτς Δούρειος Ίππος, μέτρα αφότου γλιτώνω άλλο ένα μπλόκο της τροχαίας. Ίσως ένα καφεδάκι να άξιζε στην πόλη με το έντονο μουσουλμανικό άρωμα, αλλά έχω κάποιο δρόμο ακόμη μπροστά μου. Λίγο κάμπο μετά βρίσκομαι να ανηφορίζω για Kopaonik. Τα καλά του χειμερινού τουρισμού, ο δρόμος είναι μια χαρά από άσφαλτο και χάραξη. Φουρκέτα-ευθεία-φουρκέτα, επιτέλους γεμίζω μερικές ταχύτητες. Υπάρχει κάτι σαν σταθμός διοδίων, χωρίς ψυχή τέτοια ώρα, βουρ για το χιονοδρομικό. Μπουμ, αποκάλυψη, ποιο Andermatt και ποια Αράχωβα, τι απρόσμενο επίπεδο εγκαταστάσεων είναι αυτό; Πολυόροφα ξενοδοχεία στην βαλκανική ερμηνεία του σαλέ. Άραγε από πού προέρχονται όσοι έχουν πορτοφόλι που τα σηκώνει αυτά; Με τι ασχολούνται; Κάπως πιο απόμερα βρίσκω και το ξενοδοχείο μου, ο γοριλώδης πορτιέρης μαζί με τον μέτρ παύλα κλώνο του Γιώργου Βαγιάτα με περιμένουν στο parking: ‘Mr estebahn I guess? We though you didn’t make it’. Βρε που να σου καεί ξανά το τροχόσπιτο!

Προορισμός μου για το μεσημεράκι είναι η Mokra Gora και το εκεί Εθνικό Πάρκο. Έχω δει όμορφες εικόνες με τρενάκια και μια γραφική λιμνούλα, οπότε μάλλον ιδανικό μέρος για κολατσιό. Πρέπει να πλησιάζω μιας και συναντώ παραδοσιακά ξύλινα καλύβια και άλλα μνημεία λαογραφικού ενδιαφέροντος. Δρόμο παίρνω, δρόμο αφήνω δεν μου φαίνεται να φτάνω, αν και θα ορκιζόμουν ότι μελετώντας την διαδρομή είχα δει ότι η Mokra Gora βρίσκεται κοντά στα σύνορα. Τι στο καλό; Σταματώ να τσεκάρω διεξοδικότερα τον χάρτη και απ΄ ότι φαίνεται προσπέρασα, επρόκειτο για το σημείο των άνωθεν φωτό. Γενικά δεν μου αρέσει να γυρίζω προς τα πίσω, ειδικά εφόσον σήμερα το έκανα αναγκαστικά μία φορά με τον χωματόδρομο, οπότε ψάχνω εναλλακτική. Φαίνεται ότι στρίβοντας αριστερά στην Kremna ένας ιδιαίτερα στριφτερός δρόμος δείχνει να οδηγεί προς τη λίμνη Zaovine η οποία δίχως άλλο θα είναι αυτή που είχα κατά νου. Φύγαμε; Λοιπόν, λέγοντας ότι η διαδρομή είναι στριφτερή στο χάρτη, δεν περίμενα τέτοιο πράγμα. Μιλάμε για ένα στενό δρομάκι που δεν ισιώνει πουθενά, για 30 χιλιόμετρα διαδρομή το GPS εκτιμά τρία τέταρτα διάρκεια. Βάζω σκοπό να το διαψεύσω, πρώτη και άγιος ο θεός. Απίστευτα διασκεδαστικό κομμάτι, πραγματικά δεν πρέπει να υπάρχει 50 μέτρα ευθεία μες στο δάσος, απλά πετάς την μοτοσυκλέτα δεξια-αριστερά. Ελέω Κυριακής, αρκετά αυτοκίνητα των οποίων η προσπέραση δεν είναι εύκολη, οπότε σταματώ για μια και μοναδική φωτογραφία στα πεταχτά προτού με ξαναπρολάβουν όσοι προσπέρασα με 12.000rpm! Κάτι σαν δασικό χωριό με καλύβες, τρία εστιατόρια και ενοικιαστήρια ATV προβάλει, ωστόσο για την λίμνη έχουμε ακόμη. Που να μην είχαμε δηλαδή! Η πλήρης απογοήτευση. Στη λίμνη υπάρχει ένα θλιβερό ξυλουργείο (με το πανταχού παρόν GOLF III), κάτι μισοχτισμένα σπίτια και το κυριότερο: Ελάχιστο νερό! Αυτό το άνυδρο βουρκαλάκι δεν θυμίζει επ’ ουδενί την φωτογραφία που είχα στο μυαλό μου. Απογοήτευση! Μήνες μετά, ανακαλύπτω ότι η εν λόγω λίμνη δεν είναι στη Mokra Gora της Σερβίας, αλλά Crno Jezero (Μαύρη Λίμνη) του Μαυροβουνίου. Τι Κοζάνη, τι Λωζάννη, πρέπει να βελτιώσω τα σλαβικά μου. Ελαφρώς ξενερωμένος, αλλά χορτάτος στροφές επιστρέφω στο δασικό χωριουδάκι πεινώντας σα λύκος, πέρα από δυο μπουκιές στο Σαράγεβο δεν έχω φάει το παραμικρό, καλά καλά στάση δεν έχω κάνει. Αγαπημένη Σέρβικη κουζίνα (ειδικά η σαλάτα Sopska!) με αστεία χαμηλό κόστος, έχουν μάλιστα έκπτωση 10% στους μοτοσυκλετιστές, άλλο και τούτο. Η έλλειψη καύσωνα σήμερα κάνει το φαγητό πιο… υποφερτό! Μελετώντας το χάρτη, συνειδητοποιώ ότι είναι σχεδόν τέσσερις και έχω μπροστά μου άλλες 4,5 ώρες οδήγησης σε σφιχτό επαρχιακό δρόμο. Χμμ δεν τα έκανα άψογα τα κουμάντα μου, αλλά στην τελική η οδηγική ευχαρίστηση είναι αυτοσκοπός του συγκεκριμένου ταξιδιού.

Έχω ξαναπιάσει τον Δρίνο ποταμό και κινούμαι παράπλευρα του. Νεκροταφείο με θέα (κλασσικά, αγναντεύουν οι αποδημήσαντες!), αλλά τι είναι αυτές οι περίεργες σχεδίες; Αυτός και αν είναι τρόπος να περνάς την Κυριακή σου! Κολατσιό, μπύρα, ψάρεμα και να στεγνώνουν τα Adidas, γιατί Slav χωρίς Adidas δεν νοείται! Το πιο αλλόκοτα φτερωτό έντομο εκρήγνυται στο κράνος μου, φτύνω κανένα πεντάλεπτο! Παρατηρώ και το κάλυμμα της αλυσίδας, λες και πέρασα από τσιμέντα έχει καταντήσει. Παρυφές του Visegrad, ξανά Ταϊλανδέζικα βαρκάκια! Ανάμεσα στις φυλλωσιές αχνοφαίνεται το ξακουστό γεφύρι της πόλης με μήκος περί τα 180 μέτρα. Και να το ολόκληρο! Κατασκευάστηκε το 1577 κατά παραγγελία του Μεχμέντ Πασά Σοκόλοβιτς και ο μόνος λόγος να το έχει ακούσει κανείς είναι το βιβλίο Η γέφυρα του Δρήνου. Εντυπωσιακό με τόσο μήκος και τόσες καμάρες, αποφασίζω να μπω στην πόλη να το δω και ίσως και για κανένα καφεδάκι. Γίνεται ο κακός χαμός από τουρίστες, ενδεικτικό το ότι σταματώντας απλά στην άκρη για φωτογραφίες μου ζητάνε να πληρώσω για parking! Κακός τουρισμός που δεν με ψήνει για στάση, τα μαγνητάκια τους ωστόσο ωραιότατα θα έλεγε κανείς! Συνεχίζω προς τα σύνορα, επιτέλους μετά από ημέρες πετυχαίνω και άλλες μοτοσυκλέτες, ένα παρεάκι τριών. Μάλιστα το F800GS έχει αυτοκόλλητα Ελβετίας στη μπαγκαζιέρα, αν και οι πινακίδες και των τριών είναι Σέρβικες. Δυστυχώς ο ρυθμός μας δεν συμβαδίζει, τους αφήνω πίσω χαιρετώντας. Αργότερα, στο μποτιλιάρισμα των συνόρων συναντιόμαστε και σπαστά μου εξηγούν ότι πάνε προς Novi Sad και ότι η μοτό έχει απλά εισαχθεί από Ελβετία. Τσάμπα τα δυο χαμένα πρωινά, με το τεστ δεν ασχολήθηκε κανείς, αέρα περνάω στην Σερβία. Δεν μπορώ να πω το ίδιο σε καμία περίπτωση για τα αυτοκίνητα στην αντίθετη κατεύθυνση όμως: Μια ουρά ατελείωτη, χιλιόμετρα επί χιλιομέτρων, δεν θέλω ούτε να φαντάζομαι τις ώρες ταλαιπωρίας ή τα ατελείωτα μιζαρίσματα για να προχωρήσει κανείς ένα μήκος αυτοκινήτου.

Το δικό μου πρόγραμμα όμως έχει συνέχιση του ταξιδιού, με τελευταίο σταθμό για την Βοσνία το Visegrad. Ως εκεί πάει κανείς από την πιο εύκολη διαδρομή Μ19.3, ωστόσο στο χάρτη βλέπω και την πιο στριφογυριστή R448, οπότε δεν τίθεται καν δίλημμα. Χώνομαι σε μια πανέμορφη διαδρομή μες στο έλατο, μικρά χωριουδάκια, ερημιά. Ο δρόμος είναι πολύ κατσαρός, νιώθω συνεχώς να πηγαίνω πάνω-κάτω σαν να μην έχει αποσβέσεις το μηχανάκι. Κάποια κίτρινα φυτά προσθέτουν χρώμα στο τοπίο, μιλάμε πλαγιές ολόκληρες γεμάτες από δαύτα. Και ξαφνικά, χωρίς κάποια προειδοποίηση, μετά τη Hrenovica η άσφαλτος τελειώνει. Σιγά το περίεργο θα έλεγε κανείς, συνεχίζουμε στο χωματόδρομο. Αλλά ο χωματόδρομος δείχνει να μην τελειώνει και να γίνεται όλο και πιο δύσβατος. Αναρωτιέμαι αν έχω κάνει λάθος, σε μια διασταύρωση συνειδητοποιώ ότι το τούνελ που βλέπω είναι πρώην σιδηροδρομικό που έχουν αφαιρέσει τις ράγες! Επιμένω λιγάκι στην περίπτωση που σε 500 μέτρα υπάρχει άσφαλτος, αλλά κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, ίσα ίσα που οι κλίσεις αυξάνονται. Κάποια στιγμή το παίρνω απόφαση, δεν αξίζει το ρίσκο, αναστροφή και επιστροφή στον κυρίως δρόμο που μου πρότεινε το maps. Ταξιδεύοντας δεν το πρόσεξα, αλλά θα έπρεπε να είχα στρίψει δεξιά πριν την Hrenovica και ίσως έβγαινα από άσφαλτο στον προορισμό μου. Τι να κάνουμε, εν γνώσει μου πήγα με ακατάλληλη μοτοσυκλέτα! Πίσω ολοταχώς λοιπόν που έλεγε και η καρικατούρα. Δεν ξέρω αν φταίει ο πόλεμος, αλλά από το σιδηροδρομικό δίκτυο λείπουν οι γέφυρες, σταματάω για να απαθανατίσω ότι απομένει από μια. Ένας αγχωμένος παππούλης έρχεται προς το μέρος μου όσο φωτογραφίζω, μου δίνει το κινητό του και ένα σημείωμα σε κυριλλικό. Δεν τον καταλαβαίνω, αλλά επιμένει, πρόκειται για τον κωδικό για να ξεκλειδώσει το κινητό του και θέλει να το πληκτρολογήσω. Δείχνει απαρηγόρητος, όσο και να προσπαθώ ο κωδικός δεν δουλεύει, προσπαθώ να του δώσω να καταλάβει ότι μπορεί να καλέσει από το δικό μου κινητό αν χρειάζεται κάποιον, άκρη δεν βγήκε ποτέ! Ξανά λοιπόν στον κυρίως άξονα που κινείται σε μια εναλλαγή γυμνών οροπεδίων και πυκνό ελατόδασων. Η διαδρομή σου κρατάει το ενδιαφέρον, αρκετές φορές οι διερχόμενοι με σώζουν από αστυνομικά μπλόκα παίζοντας μου φώτα. Σε ένα βέβαια, ο αστυνομικός κοιμάται στο περιπολικό με το κεφάλι του να χάσκει έξω από το παράθυρο. Λατρεύω να βρίσκομαι στα βαλκάνια!

Ημέρα 5η, 11/07/21 Sarajevo (BIH) –Ηrenovica(BIH) - Visegrad (BIH) – Konjska Reka (SRB) – Kopaonik (SRB), 507km Δεύτερο πρωινό που με βρίσκει στο κυνήγι PCR test! Νωρίς νωρίς βρίσκομαι να ρολάρω στην κεντρική λεωφόρο που οδηγεί στο αεροδρόμιο. Η πόλη κοιμάται μετά το χθεσινό πάρτυ και ο δρόμος είναι άδειος. Συνειδητοποιώ πόσο άγνωστη φράση είναι η αστική λεωφόρος στις μικρές ελβετικές πόλεις, αλλά και το πόσο ευχάριστο είναι να γεμίζεις ταχύτητες από φανάρι σε φανάρι. Στο αεροδρόμιο το τεστ είναι τυπική διαδικασία περισσότερο. Ακόμη και σε rapid test του παρελθόντος νιώθεις ότι φτάνουν μέχρι το πίσω μέρος του εγκεφάλου σου και συνήθως μετρούν αντίστροφα από το δέκα. Καμία σχέση εδώ, κολλημένος σε φανάρι πιο μεθοδικά και πιο βαθιά ξύνεις τη μύτη σου. Όπως και να έχει, είναι τουλάχιστον οργανωμένοι οι άνθρωποι, τίποτα δεν θα μπορούσε να σε κάνει να πιστέψεις το ανεφοδιαστικό σύστημα με σήραγγες που είχε οργανωθεί εδώ κατά την πολιορκία. Καβαλάω αντίστροφα για το ξενοδοχείο, με αυτή τη φορά τα κτήρια είναι σοκαριστικά. Διάολε, εδώ δεν έπεσαν πυροβολισμοί απλά, το πυροβολικό πρέπει να έβαλλε κατά αυτού του συγκροτήματος. Μιλάμε λείπουν κομμάτια ολόκληρα. Και οι άνθρωποι μέρα μπει – μέρα βγει μένουν εδώ, στα ίδια δωμάτια που πριν κάποια χρόνια μέλος της οικογένειας τους μπορεί να σκοτώθηκε όταν όλμος έπληξε ξέρω ΄γω το σαλόνι. Μου έρχεται στο μυαλό το κοστουμαρισμένο golden boy που έχουμε για αφεντικό στο γραφείο και περνιέται για καμπόσος. Φιλαράκο, εδώ να σε δω! Τα πάνω πάνω μπαλκόνια όπου ίσως δρούσαν ελεύθεροι σκοπευτές είναι κατεστραμμένα, άλλοι όροφοι έχουν απλά πεταμένα κάποια τούβλα για εξωτερικό τοίχο. Μπρρρ… σύγκρυο! Και τι είναι πάλι αυτή η αλλόκοτη σιδηροκατασκευή; Αντλούν πετρέλαιο από το ισοδύναμο της Κατεχάκη; Το Σαράγεβο με αφήνει με την εντύπωση ότι αξίζει να του αφιερώσει κανείς πολύ περισσότερο χρόνο. Όχι για τους ίδιους λόγους που θα σε προσκαλούσε να περάσεις ένα τριήμερο με το αμόρε η Βουδαπέστη, αλλά σίγουρα έχει πολλές πλευρές να δει κανείς. Όπως είπε και ο Τσέρτσιλ ‘The Balkans produces more history than it can consume’.

Με τον ήλιο να γέρνει πλέον, κατευθύνομαι ξανά προς τα σοκάκια. Εντοπίζω και μια κλειστή αγορά με χρυσαφικά και γούνες, πρέπει να έχουν γίνει γερές καταθέσεις εδώ! Πεινασμένος αναζητώ κάποιο ταβερνάκι και πράγματι βρίσκω. Όσο βραδιάζει η περιοχή γεμίζει με πολύ περιποιημένες δεσποινίδες με μαντήλες. Ας κρατήσουμε την λιγούρα για το πιάτο καθ’ αυτό! Άλλη χάρη στα πάντα μετά το ηλιοβασίλεμα, τα μαγαζάκια έχουν κλείσει, αλλά η κίνηση δεν λέει να σπάσει. Επανέρχομαι στο πιο… δυτικό κομμάτι της πόλης, είναι μια πανέμορφη καλοκαιρινή βραδιά. Τα λατρεύω τα ταξίδια! Σαββατόβραδο και είναι όλοι έξω. Στον κεντρικό δρόμο, αν έχεις Golf III είσαι άρχοντας, βλέπω μπόλικα πειραγμένα να προσπαθούν να τραβήξουν τα βλέμματα. Άλλη μια από το νυχτερινό ποτάμι με αναρτώμενα γλυπτά. Πίνω ένα κοκτέιλ κάπου στους πεζόδρομους και κάποια στιγμή παίρνω τον δρόμο προς το ξενοδοχείο. Ε λοιπόν ο δόμος έχει κλείσει από τους θαμώνες των μπαρ, με δυσκολία περνάνε τα αυτοκίνητα. Και πλέον βλέπεις και τελευταίας εσοδείας γερμανικά SUV. Βέβαια το μάτι ελάχιστα πάει στα οχήματα, αλλά να είχαμε να λέγαμε! Ποιος COVID, τέτοια κοσμοσυρροή μόνο προ κρίσεως θυμάμαι. Δεν θα έπρεπε να παινεύεται κανείς για τις τρασογνώσεις του, αλλά αναγνωρίζει το αυτί μου το τοπικό σουξεδάκι της Sandra Afrika και του Costi. Το ίδιο και οι ντόπιες που όποτε αναφέρεται η χώρα τους στους στίχους δίνουν πόνο. Περνάνε καλά! Κάποια στιγμή ανεβαίνω στο δωμάτιο, τα παράθυρα σείονται στο ρυθμό των ηχείων μέχρι τις τρεις τουλάχιστον. Το ’92 ο θάνατος διακοπές στο Σαράγεβο πήγε, αλλά το ’22 δεν βλέπω λόγο να μην το κάνει κάποιος!

Ανηφορίζω ένα καλντερίμι με μικρά μαγαζάκια εκατέρωθεν. Άλλη εποχή. Κάθομαι σ’ έναν καφενέ που έχει μόνο χαμηλές μαξιλάρες και σερβίρει ροδόνερο. Τι πόλη και αυτή! Από περιέργεια μπαίνω σε ένα μαγαζί με χάλκινα, προς έκπληξη μου ο ηλικιωμένος μιλά άψογα αγγλικά και όχι γερμανικά. Μου λέει ότι ο ίδιος έχει κατασκευάσει στο χέρι ό,τι βλέπω. Τώρα αλήθεια, ψέμματα, θα σας γελάσω. Στην δουλειά μου έχουμε πρόβλημα με το πόσο έχει ανέβει η τιμή του χαλκού τα τελευταία χρόνια, αναρωτιέμαι αν θα το δουν και οι βιοτέχνες του Σαράγεβο αυτό εν καιρώ! Η συνοικία Kovaci δείχνει ευχάριστη και παραδοσιακή, ίσως άξιζε να είχα μείνει εδώ τελικά. Το νεκροταφείο απ’ ότι διαβάζω αποτελείται κυρίως από μνήματα στρατιωτών, αλλά αρκετά έχει σφιχτεί η καρδιά μου, αποφασίζω να μην μπω. Βρίσκω κάτι έρημα στενά και βολτάρω, φαίνεται πως τα πλήθη είναι συγκεντρωμένα στο ‘παζάρι’ και τριγύρω μπορείς να βρεις όμορφες γωνιές. Στον απέναντι λόφο βλέπω το τελεφερίκ που επαναλειτουργεί για πρώτη φορά από την πολιορκία. Photοbombed από το πτηνό! Μάλλον αξίζει άλλη μια επιπλέον ημέρα αυτή η πόλη για να δεις περισσότερες πλευρές της! Να και το ριγέ δημαρχείο της πόλης. Την ώρα που το φωτογραφίζω, μια αυτοκινητοπομπή περνάει φουριόζικα, μοτοσυκλέτες κλείνουν τους κάθετους δρόμους κάπως άκομψα και βίαια. Μάλλον δεν είναι εύκολο να είσαι VIP σ’ αυτή την πόλη όπως θα βεβαίωνε και ο Franz Ferdinard. Όχι η μπάντα, ο αυστριακός αρχιδούκας που δολοφονήθηκε σ’ ετούτη την ασήμαντη φαινομενικά γεφυρούλα δίνοντας την αφορμή έναρξης μιας μικρής έκτασης συρραξούλας, του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Το δικό μου πέρασμα σαφώς πιο αναίμακτο. Πώς αλλάζουν οι πύργοι ανά τους αιώνες! Στο βάθος διακρίνω ένα κατεστραμμένο κτίσμα, το Yellow Bastion. Και ακόμη πιο πίσω το Λευκό Κάστρο.

Σε εξαιρετική κατάσταση και η σχολή Καλών Τεχνών με την γέφυρα roller coaster. Χόρτασα όμως από την πιο σύγχρονη εκδοχή της πόλης, ώρα να κατευθυνθώ ανατολικά, προς την Baščaršija, την συνοικία με το παζάρι που κρατάει από τον 15ο αιώνα. Η αλήθεια είναι ότι η μετάβαση είναι κάπως απότομη, σχεδόν σαν να τράβηξες μια γραμμή στην πόλη και να μεταφέρθηκες πέντε-εξι χώρες ανατολικότερα. Έξαφνα μιναρέδες, τζαμιά, μια ατμόσφαιρα ολικά αλλιώτικη. Ενδυμασίες επίσης διαφορετικές, αλλά και 2 χιλιόμετρα ποπ-κορν. (Km είναι το σύμβολο του τοπικού Μάρκου) Σιροπιαστά, σουτζούκ λουκούμ, μα καλά στην Κωνσταντινούπολη βρέθηκα; Μικρά στενάκια με ένα κλίμα Γιαννιώτικο. Βέβαια, από την θητεία στα Ιωάννινα, αλλιώς τα θυμόμουν τα κωλόμπαρα. Είναι πραγματικά ευχάριστο το πόσο διαφορετικό είναι το κλίμα, η διαφορά είναι όσο μεγάλη όσο είχα διαβάσει. Δυσκολεύεσαι να συνειδητοποιήσεις ότι δεν είσαι προς το Βόσπορο. Μικροσκοπικά μαγαζάκια με γανώματα στα λιθόστρωτα, πολύ κουκλίστικα. Το Sebilj, το ξύλινο σιντριβάνι, είναι το χαρακτηριστικό της πόλης, ο Παρθενώνας της ένα πράμα. Και είναι γεμάτο κόσμο, είπαμε ο Covid δεν πέρασε από εδώ. Κλασσική περίπτωση ‘του το πήρα λίγο μεγάλο για να το φορέσει και του χρόνου’. Ποια μαγικά χαλιά, αυτά είναι για τον ΛεΠα, η ατομική μετακίνηση το ’21 θέλει ηλεκτρικό πατίνι.

McDonalds σε κεντρική πλατεία… ειρωνικό μετά τα δεινά των 90ies? Και πάρκο, όχι μόνο τσιμέντα. Ένα μεταπολεμικό τραμ, αυτή η εικόνα θα μπορούσε να έχει τραβηχτεί τρεις, τέσσερις δεκαετίες πριν σχεδόν απαράλλαχτη. Αυτό το… ινσταγκραμικό σημείο πάνω από τον ποταμό Miljacka μου φαίνεται σχεδόν ειρωνικό. Τέτοια εποχή βέβαια ο ποταμός είναι σχεδόν ρεμματάκι, ένα σύνολο σημαντικών γεφυρών πίσω του, αλλά… θα επανέλθω! Νέοι τρόποι ρύπανσης για τη νέα δεκαετία, μάσκες! Παρατημένα παλιά αρχοντικά με τις παρεμβάσεις του Καλάσνικοφ. Αυτά τα λουλούδια στο μπαλκόνι μου βγάζουν μια αισιόδοξη νότα. Το έχω παρατηρήσει σε πιο φτωχές χώρες της ανατολικής Ευρώπης, τα μεγάλα υπερμοντέρνα malls είναι ο κανόνας. Τσεχία, Πολωνία λες και προσπαθούν να αναπληρώσουν καπιταλιστικά κενά του παρελθόντος. Έτσι και εδώ. Με έχει καταβάλει η ζέστη περπατώντας μεσημεριάτικα, οπότε αποφασίζω να περάσω ένα μισαωράκι στο aircondition πίνοντας κάτι δροσιστικό. Μια αδιόρατα κιτς πολυτέλεια σε συνδυασμό με τις μαντηλοφορούσες με κάνουν να νιώθω ότι είμαι ξανά στα εμπορικά κέντρα των Εμιράτων. Εκεί βέβαια οι εκπτώσεις δεν λέγονται Akcija ή Popusti! Δίδυμοι πύργοι με διαφημίσεις τραπεζών, Samsung, apple, four seasons, διακρίνετε ένα μοτίβο από το wanna-be City? Το ίδιο μέρος είκοσι-κάτι χρόνια πριν: Δεκατέσσερις χιλιάδες νεκροί και σαραντεπτά μήνες πολιορκία αυτή η πόλη. Ναι αφήνει πίσω και το Στάλινγκραντ σε διάρκεια. Πώς να μην είναι όλα τα κτήρια έτσι; Ξεθωριασμένο πανώ, η Ευρώπη αναφέρεται ως Rope και εξαιρετική παρομοίωση των Ηνωμένων Εθνών (UN) ως Uninvolved in peace, δηλαδή μη έχοντα σχέση με την Ειρήνη. Φρικιαστικό, δεκατέσσερις χιλιάδες! To Μέγαρο των Ενόπλων Δυνάμεων θα μπορούσε να είναι το κουκλόσπιτο της Playmobil. Αλλά είναι γεμάτο τρύπες. Το ίδιο και το τζιν της κοπελιάς, πιο ευχάριστες ωπές η τρέχουσα δεκαετία!