stantonop

Ο προορισμός πάντα είναι ο ίδιος, ο ταξιδευτής θα κάνει την διαφορά Επόμενο ταξίδι...........

Ισραήλ (πρώην Παλαιστίνη): Ο επίλογος Μετά από την τρομακτική μας εμπειρία στα ισραηλινά σύνορα, ξαναμπήκαμε σ’ αυτήν τη χώρα για να εξερευνήσουμε το βόρειο κομμάτι της. Οδηγήσαμε στη γραφική, ορεινή διαδρομή γύρω από το Όρος Gilboa, για να ηρεμήσουμε και να διώξουμε το στρες που μας δημιούργησαν οι Ισραηλινοί στρατιώτες. Μας φιλοξένησε ένα νεαρό ζευγάρι Ισραηλιτών στη μικρή κωμόπολη Kfar Tavor. Η Γκαλ μας διηγούνταν ιστορίες από το στρατό! Είναι παράξενο ν’ ακούει κανείς από μια γυναίκα ιστορίες απ’ το στρατό, αλλά στο Ισραήλ είναι πολύ συνηθισμένο… Η Βασιλική της Μεταμορφώσεως στο Όρος Θαβώρ Στο Ισραήλ οι γονείς λεν στα μικρά παιδιά τους πως μέχρι να μεγαλώσουν, θα ‘χουν σταματήσει οι πόλεμοι και δε θα χρειάζεται να υπηρετήσουν στο στρατό. Δυστυχώς, τα παιδιά μεγαλώνουν, αλλά οι πόλεμοι ποτέ δε σταματούν. Στην πραγματικότητα συμβαίνει το αντίθετο: το Ισραήλ είναι μια από τις ελάχιστες χώρες, μαζί με την παρανοϊκή Βόρεια Κορέα και την Ερυθραία, που υποχρεώνει να υπηρετήσουν στο στρατό τόσο τους άντρες, όσο και τις γυναίκες. Οι άντρες υπηρετούν σχεδόν τρία χρόνια, ενώ οι γυναίκες περίπου δύο, ανάλογα με το τμήμα όπου τοποθετούνται. Αυτή είναι μια από τις μεγαλύτερες σε διάρκεια υποχρεωτικές στρατιωτικές θητείες στον κόσμο. Όσοι αρνούνται, για λόγους ευσυνειδησίας, να υπηρετήσουν το στρατό του Ισραήλ, τιμωρούνται σκληρά, συνήθως με φυλάκιση. Γκραφίτι στη Ναζαρέτ Επισκεφτήκαμε τη Ναζαρέτ και το σημείο όπου πιστεύεται πως ο Αρχάγγελος Γαβριήλ εμφανίστηκε στην Παναγία και της ανακοίνωσε πως θα φέρει στον κόσμο τον Υιό του Θεού. Σήμερα η Ναζαρέτ είναι η μεγαλύτερη αραβική πόλη στο Ισραήλ. Οι Παλαιστίνιοι που δεν έφυγαν από τη χώρα τους για να γλιτώσουν τον Αραβοϊσραηλινό Πόλεμο του 1948, βρήκαν καταφύγιο εκεί και τελικά έγιναν Ισραηλινοί πολίτες. Γι’ αυτό σήμερα η πλειονότητα των κατοίκων της Ναζαρέτ είναι Άραβες. Το 31% αυτών είναι χριστιανοί, ενώ οι υπόλοιποι είναι μουσουλμάνοι. Σύμφωνα με την ελληνική, ορθόδοξη εκκλησία, ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου έλαβε χώρα στο πηγάδι και όχι στην οικία της, όπως πιστεύουν σε άλλα χριστιανικά δόγματα. Αυτό είναι το Πηγάδι της Παναγίας. Οδηγήσαμε μέχρι τη Θάλασσα της Γαλιλαίας, όπου κήρυττε ο Ιησούς Χριστός. Επισκεφτήκαμε το Ναό του Επταπήγου (Χορτασμός των Πεντακισχιλίων), όπου πιστεύεται πως ο Χριστός είχε πολλαπλασιάσει τους πέντε άρτους και δύο ιχθύες, για να ταΐσει πέντε χιλιάδες ανθρώπους. Μείναμε έκπληκτοι όταν είδαμε το ναό ν’ αναστηλώνεται. Στην αυλή υπήρχαν φωτογραφίες που έδειχναν το κτίσμα καμένο. Τον Ιούνιο του 2015 ο ναός δέχτηκε εμπρηστική επίθεση από κάποιους Εβραίους εξτρεμιστές, οι οποίοι έγραψαν στους τοίχους: «οι ψεύτικοι θεοί θα εξαλειφθούν». Ισραηλινοί αξιωματούχοι χαρακτήρισαν την επίθεση τρομοκρατική. Πέντε νεαροί, Ισραηλινοί ιουδαίοι, μέλη μιας υπερεθνικιστικής οργάνωσης, συνελήφθησαν και η δίκη τους συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Αυτή ήταν μια τυπική επίθεση που αποκαλείται «το τίμημα» (“price tag” attack). Την τελευταία δεκαετία τέτοιου είδους επιθέσεις γίνονται όλο και πιο συνηθισμένες. Πρόκειται για βανδαλισμούς, κυρίως από νεαρούς Εβραίους εποίκους, που στοχεύουν περισσότερο τους Παλαιστίνιους, αλλά και οποιονδήποτε μη ιουδαίο ή ακόμη και ιουδαίους που εναντιώνονται στις παράνομες, ισραηλινές αποικίες στην Παλαιστίνη. Ισχυρίζονται πως θα πληρώνουν το τίμημα οι Παλαιστίνιοι και οι δυνάμεις ασφαλείας του Ισραήλ για όσες κινήσεις γίνονται κατά των αποικιών. Ο Ναός του Επταπήγου (Χορτασμός των Πεντακισχιλίων) κάηκε μετά από εμπρηστική επίθεση Εβραίων εξτρεμιστών... Κατευθυνθήκαμε βόρεια, στα Υψίπεδα του Γκολάν. Αν και είναι διεθνώς αναγνωρισμένα ως συριακά εδάφη, έχουν καταληφθεί και διοικούνται από το Ισραήλ από το 1967. Το Ισραήλ κατεδάφισε πάνω από εκατό συριακά χωριά εκεί κι έδωσε τη γη σε Ισραηλινούς εποίκους. Είναι μια όμορφη περιοχή στα δροσερά βουνά, με μεσαιωνικά κάστρα και θέρετρα για τους Ισραηλινούς που θέλουν να πάρουν μια γεύση Ελβετίας «στην ίδια τους τη χώρα». Αν και είναι διεθνώς αναγνωρισμένα ως συριακά εδάφη, τα Υψίπεδα του Γκολάν έχουν καταληφθεί και διοικούνται από το Ισραήλ από το 1967. Βρισκόμασταν ακριβώς δίπλα στα αιματοβαμμένα χώματα της Συρίας… Φυσικά δε μπορούσαμε να πάμε εκεί, λόγω του πολέμου. Κατασκηνώσαμε σ’ ένα πυκνό δάσος με δρύες. Είχε ήδη σκοτεινιάσει όταν μαζέψαμε μερικά ξύλα για ν’ ανάψουμε φωτιά και να μαγειρέψουμε, αφού το καμινέτο μου δε λειτουργούσε πλέον. Κάθε λίγο ακούγαμε ζώα να περπατούν πάνω στα πεσμένα φύλλα. Η Στέλλα είχε φοβηθεί. Όταν γύρισε το φακό της προς εκείνη την πλευρά, είδε ένα αθώο, μικρό τρωκτικό να τρέχει. Προσπαθούσα να την ηρεμήσω όταν ακούστηκαν δυνατοί βηματισμοί από αρκετά ζώα που έρχονταν προς τα ‘μας! Σηκωθήκαμε και προσπαθήσαμε να δούμε τριγύρω με τους φακούς μας, αλλά δε βλέπαμε τίποτα. Η φωτιά μας τύφλωνε. Τα βήματα σταμάτησαν κι ακούσαμε μουγκρητά αγριογούρουνων, που βρίσκονταν υπερβολικά κοντά μας, αλλά δε μπορούσαμε να τα δούμε. Πήρα κάποια βαζάκια που είχαμε στο έδαφος κι άρχισα να τα χτυπώ, για να κάνουμε θόρυβο. Ευτυχώς αυτό ήταν… Τα ζώα μας άφησαν ήσυχους και μετά από λίγο ηρέμησε κι η Στέλλα. Μαγειρεύαμε στη φωτιά, όταν ακούσαμε αγριογούρουνα να μας πλησιάζουν! Την επόμενη μέρα οδηγούσαμε μέσω κάποιων ερημικών δρόμων δίπλα στα λιβανέζικα σύνορα. Το Λίβανο, φυσικά, είναι άλλη μια χώρα με την οποία το Ισραήλ βρίσκεται συχνά σε πόλεμο. Η Στέλλα έπρεπε να πετάξει πίσω στην Ελλάδα, οπότε εξερεύνησα μόνος τα βόρεια παράλια του Ισραήλ. Επισκέφτηκα την Καισάρεια και μερικές άλλες γραφικές κωμοπόλεις. Αυτή που μου άρεσε περισσότερο ήταν η παλιά πόλη της Άκρας (Akko). Η αρχαία Άκη, όπως ήταν γνωστή στους Έλληνες, πέρασε από διάφορα χέρια: από τον Μ. Αλέξανδρο, τους Ρωμαίους, τους Άραβες, αλλά και τους σταυροφόρους, που τη μετέτρεψαν στο βασικό τους λιμάνι στην Παλαιστίνη. Ανάμεσα σε άλλους, είχαν επισκεφτεί την Άκρα ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης και ο Μάρκο Πόλο. Σήμερα είναι ενδιαφέρον να περπατά κανείς στο λαβύρινθο ανάμεσα στα τείχη της οχυρωμένης, παλιάς Άκρας. Παλιά, λιθόκτιστα τζαμιά βρίσκονται σε κάθε γωνιά. Η εικόνα συμπληρώνεται από την καταπληκτική θέα στη Μεσόγειο! Η παλιά Άκρα είναι σαγηνευτική με τα στενά της, πλακόστρωτα σοκάκια και τα παλιά της, λιθόκτιστα τζαμιά. Το Tsfat ήταν άλλη μια γραφική κωμόπολη που επισκέφτηκα. Αποτελεί το επίκεντρο του ιουδαϊκού μυστικισμού. Κατά το 15ο και 16ο αιώνα, αρκετοί μύστες μετανάστευσαν εκεί για ν’ αποφύγουν τις διώξεις από την Ισπανία. Σήμερα οι μεσαιωνικές συναγωγές είναι γεμάτες μαυροφορεμένους, ορθόδοξους ιουδαίους και θρησκευτικούς τουρίστες. Το Tsfat έγινε επίκεντρο του ιουδαϊκού μυστικισμού, όταν ιουδαίοι μετανάστευσαν εκεί από την Ισπανία. Τώρα είναι γεμάτο ενδιαφέρουσες, μεσαιωνικές συναγωγές. Η Haifa ήταν αναγκαστικά η τελευταία μου στάση κατά τη διάρκεια του “mad about Africa”. Δε μπορούσα να ταξιδέψω πουθενά αλλού γύρω από το Ισραήλ, λόγω των πολέμων. Έπρεπε να στείλω τη μοτοσυκλέτα μου με καράβι από τη Haifa στην Ελλάδα, ενώ εγώ θα πετούσα εκεί. Μετά από τρία χρόνια στο δρόμο και 96.000 χιλιόμετρα σε 39 χώρες, αυτή η συναρπαστική περιπέτεια έφτανε στο τέλος της… Αποφάσισα να χαρώ την τελευταία μου βραδιά κατασκήνωσης στο Rosh HaNikra, στο βορειότερο άκρο της ακτής του Ισραήλ. Ξάπλωνα στην αμμουδιά κι έβλεπα την 37η και τελευταία πανσέληνο που αντίκριζα στο “mad about Africa”. Τα νερά της Μεσογείου ήταν κατασκότεινα. Σκεφτόμουν πως κάπου εκεί, στα δυτικά, βρισκόταν η Ελλάδα. Εκείνη η πανσέληνος έτυχε να συμπίπτει με το θερινό ηλιοστάσιο. Αυτό είναι ένα σπάνιο φαινόμενο που συμβαίνει μόνο μια φορά κάθε περίπου εβδομήντα χρόνια! Με πόσο πιο μοναδικό τρόπο θα μπορούσε να μ’ αποχαιρετήσει η πανσέληνος; Ένιωθα σα να ‘χαμε ραντεβού εκείνη τη νύχτα. Ίσως να ήθελε να με δει μια τελευταία φορά ως νομάδα, να με χαρεί από ‘κει ψηλά λουσμένο στο φως της, να με αποχαιρετήσει και να μου πει πως όλα θα παν καλά. Ανανεώσαμε το ραντεβού μας για μια άλλη ήπειρο… Μετά από τρία χρόνια στο δρόμο και 96.000 χιλιόμετρα σε 39 χώρες, το "mad about Africa" έφτανε στο τέλος του... Έπρεπε να στείλω τη μοτοσυκλέτα μου με καράβι στην Ελλάδα, ενώ εγώ θα πετούσα εκεί. Μπορείτε να δείτε το χάρτη με περισσότερες φωτογραφίες και ανταποκρίσεις στο: Live Trip Traveller Υ.Γ.: Οφείλω ένα τεράστιο «ευχαριστώ» σε όλους εκείνους τους χιλιάδες υπέροχους ανθρώπους που γνώρισα στο δρόμο και σε όλους εσάς που ακολουθούσατε και στηρίζατε το εγχείρημά μου. Μην υποτιμάτε τη συμμετοχή σας σε αυτό… Πάντα μου δίνετε δύναμη να ταξιδέψω ένα βήμα παραπέρα! Ευχαριστώ ιδιαίτερα και τις εταιρείες που με στήριξαν σε αυτή μου την προσπάθεια: Motoraid REV’IT! 3P Racing ΕΛΠΑ eXTra Products PlanetSim Baja Designs Travel Bookstore NRG Sena Motomax Flipped Horizons Xasou.gr Οικονομική Μακεδονίας Moto Market

Το… πάμε το γράμμα, στην Παλαιστίνη! Τις πρώτες μέρες που σπούδαζα στις Σέρρες, περίμενα στην ουρά για να παραδώσω την εργασία μου. Άκουσα έναν συμφοιτητή μου να λέει πως ψάχνει για συγκάτοικο. Πήγα μπροστά στην ουρά και του ‘πα πως κι εγώ ψάχνω για συγκάτοικο! Έτσι πρωτογνωριστήκαμε με τον Αχμέτ, το 2001. Είναι ένας Παλαιστίνιος που είχε μεταναστεύσει στην Ελλάδα για να σπουδάσει πληροφορική. Είχε ήδη παρακολουθήσει το σχολείο της γλώσσας, οπότε μιλούσαμε στα ελληνικά. Στην αρχή, βέβαια, δυσκολευόταν, αλλά αυτό μας έφερνε γέλια! Αφού τακτοποιηθήκαμε στο σπίτι, με ρωτούσε πότε θα πάμε στον Σημίτη να πληρώσουμε. Δεν καταλάβαινα τι δουλειά έχουμε με τον Σημίτη και τον ξαναρώτησα απορημένος. Μου είπε πάλι: «Δεν πρέπει να πάμε στον Σημίτη να πληρώσουμε για το σπίτι;». Έσκασα στα γέλια όταν κατάλαβα πως εννοούσε τον μεσίτη! Τέσσερα χρόνια ζούσαμε στο ίδιο σπίτι με τον Αχμέτ. Σύντομα διαπίστωσα πως ο χαρακτήρας του είναι θησαυρός. Είναι ένας από τους πιο φιλότιμους και καλόκαρδους ανθρώπους που έχω γνωρίσει. Πάντα καθάριζε και τακτοποιούσε και ποτέ δεν είχαμε προβλήματα στο σπίτι. Ο Αχμέτ είναι μουσουλμάνος και πάντα με σεβόταν ως χριστιανό. Αυτή η διαφορά ήταν σα να μην υπάρχει. Ποτέ δεν ξεχνά να μου ευχηθεί καλά Χριστούγεννα και καλό Πάσχα. Μάλιστα, μερικές φορές ντρεπόμουν, γιατί δεν ήξερα πότε τελείωνε το Ραμαζάνι για να του αντευχηθώ. Ο Αχμέτ ήταν ο συγκάτοικός μου στις Σέρρες από το 2001. Γίναμε τόσο καλοί φίλοι, που αποκαλούμαστε αδέλφια… Γίναμε τόσο καλοί φίλοι με τον Αχμέτ, που αποκαλούμαστε αδέλφια… Είχε έρθει η στιγμή που ήθελα να ξεκινήσω για την Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Ξέραμε πως οι περιπέτειές μου θα με κρατούσαν στο δρόμο για χρόνια. Μια από τις δυσκολότερες θυσίες που κάποιος πρέπει να κάνει, όταν αποφασίζει να ζήσει τη νομαδική ζωή, είναι ν’ αποχαιρετά οικογένεια και φίλους. Πάντα υπάρχει ελπίδα, οπότε με τον Αχμέτ ονειρευόμασταν να ξανανταμώσουμε στους τόπους του, που ήθελα να επισκεφτώ κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μου. Έτσι δεν είπαμε αντίο. Είπαμε: «Θα τα πούμε στην Παλαιστίνη, αδελφέ»! Φαινόταν τόσο μακρινό… Για να είμαι ειλικρινής, ούτε εγώ δεν ήξερα αν θα κατάφερνα να επισκεφτώ την Παλαιστίνη! Μετά από σχεδόν τρία χρόνια και 96.000 χιλιόμετρα εξερευνώντας την αφρικανική ήπειρο, έφτασα στην Παλαιστίνη με τη Στέλλα στη σέλα μου. Πάντα ήμασταν σ’ επικοινωνία με τον Αχμέτ, αλλά δυστυχώς δε βρισκόταν εκεί. Είχε αποφοιτήσει κι είχε φύγει από την Ελλάδα, αφού η βίζα του ίσχυε μόνο για όσο διάστημα σπούδαζε. Εκτός αυτού, η τεχνητή οικονομική κρίση στην Ελλάδα είχε αναγκάσει τον Αχμέτ να μεταναστεύσει και πάλι. Εκείνη την περίοδο εργαζόταν στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Παρόλ’ αυτά, μου έδωσε τα στοιχεία επικοινωνίας της οικογένειάς του. Ήταν περίοδος Ραμαζανιού κι έτυχε να βρισκόμαστε με την οικογένεια του Αχμέτ την ώρα που διακόπτεται η νηστεία της ημέρας, οπότε φυσικά μας προσκάλεσαν στο τραπέζι τους… Η οικογένεια του Αχμέτ ζει στο γειτονικό Amman της Ιορδανίας. Ήταν μερικοί από τους εκατομμύρια Παλαιστίνιους που αναγκάστηκαν να καταφύγουν εκεί όταν το Ισραήλ κατέλαβε την Παλαιστίνη. Ο Αχμέτ κατάγεται απ’ τη Βηθλεέμ κι έχει συγγενείς που αντιστάθηκαν στον αιματηρό πόλεμο και συνεχίζουν ν’ αγωνίζονται για να επιβιώσουν στις κατεχόμενες περιοχές όπου γεννήθηκαν. Καβαλήσαμε τη μοτοσυκλέτα μου μέχρι την κατάλληλη γειτονιά και ρωτήσαμε για το θείο του Αχμέτ. Κάποιος που δε μιλούσε αγγλικά, σταμάτησε ένα διερχόμενο αυτοκίνητο, μπήκε μέσα και μας είπε να τον ακολουθήσουμε. Μας οδήγησε στο σπίτι της οικογένειας. Ήταν περίοδος Ραμαζανιού κι έτυχε να βρισκόμαστε εκεί κατά το ηλιοβασίλεμα, την ώρα που διακόπτεται η νηστεία της ημέρας και όλη η οικογένεια τρώει μαζί. Ένας φιλοξενούμενος θεωρείται δώρο Θεού, οπότε δε μπορούσαμε ν’ αρνηθούμε την πρόσκληση της οικογένειας στο πλουσιοπάροχο τραπέζι τους, παρόλο που δε μας περίμεναν. Το ορεκτικό ήταν μια σούπα με πλιγούρι, ενώ για κυρίως γεύμα οι γυναίκες είχαν μαγειρέψει μουσάχαν, το εθνικό φαγητό της Παλαιστίνης! Είναι κοτόπουλο ψημένο στο φούρνο πάνω σε αραβικές πίτες με σοταρισμένα κρεμμύδια και κουκουνάρια, σουμάκ, σαφράν και άλλα αρωματικά μπαχαρικά. Η σαλάτα αποτελούνταν από ψιλοκομμένες ντομάτες, αγγούρια, πιπεριές και ταχίνι. Σα να μην έφταναν όλα αυτά, είχε και κανταΐφι για επιδόρπιο. Το παλαιστινιακό κανταΐφι είναι γλυκά, σιροπιαστά τυροπιτάκια, που συνήθως σερβίρονται την περίοδο του Ραμαζανιού. Μουσάχαν, το εθνικό φαγητό της Παλαιστίνης! Είναι κοτόπουλο ψημένο στο φούρνο πάνω σε αραβικές πίτες με σοταρισμένα κρεμμύδια και κουκουνάρια, σουμάκ, σαφράν και άλλα αρωματικά μπαχαρικά. Μετά από ένα τόσο μεγάλο και νόστιμο γεύμα, κάτσαμε στο σαλόνι και συζητούσαμε πίνοντας τσάι με μέντα. Μας εξηγούσαν για τις δυσκολίες της ζωής υπό τη στρατιωτική κατοχή του Ισραήλ. Τους είπα για τη ζωή μας με τον Αχμέτ στην Ελλάδα και ήθελαν να μάθουν νέα του. Τελικά του τηλεφωνήσαμε και μιλήσαμε όλοι μαζί. Αυτή ήταν η τελευταία δράση της αποστολής μας «Το… πάμε το γράμμα!», που έκανα στα Βαλκάνια, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Αυτή ήταν και η πιο συγκινητική… Αφενός ο λόγος ήταν η μακρόχρονη και ουσιαστική προσωπική μου επαφή με τον πρωταγωνιστή της ιστορίας. Αφετέρου, ο σημαντικότερος, ίσως, λόγος ήταν η βαθιά μου λύπη γι’ αυτούς τους ανθρώπους που επί δεκαετίες τους αφαιρείται το στοιχειώδες δικαίωμα να ζουν ειρηνικά και με αξιοπρέπεια στους τόπους τους. Ο σκοπός αυτής της αποστολής ήταν να δημοσιευτούν ιστορίες προσφύγων και μεταναστών έτσι, ώστε ο Δυτικός κόσμος να μάθει για τους γείτονές του. Άλλωστε, όλοι μοιραζόμαστε την ίδια γη… Ο στόχος μου πάντα είναι να χτίζω γέφυρες ανάμεσα στους ανθρώπους κι όχι τείχη. Φυσικά, δε μπορώ να εμποδίσω το τεράστιο τείχος 712 χιλιομέτρων που έχτισε το Ισραήλ γύρω από τα κατεχόμενα. Παρόλ’ αυτά, αν όλοι αρνηθούμε να βάλουμε το λιθαράκι μας σ’ εκείνο το απάνθρωπο τείχος και το βάλουμε για να χτίσουμε μια γέφυρα, ο κόσμος μας θα είναι πολύ πιο ειρηνικός… Συζητώντας για τις δυσκολίες της ζωής υπό τη στρατιωτική κατοχή του Ισραήλ… Αφιερωμένο στον Αχμέτ και όλους τους Ανθρώπους, Παλαιστίνιους, Ισραηλινούς και άλλους, που αγωνίζονται πραγματικά για να φέρουν την ειρήνη σ’ αυτούς τους τόπους, αλλά και αλλού…

Παλαιστίνη: Υπάρχει; Στο προηγούμενο άρθρο μου ανέλυσα πως ιδρύθηκε το Ισραήλ το 1948 επί παλαιστινιακής γης. Ωστόσο, ακούω μια βασική ερώτηση: «Η Παλαιστίνη είναι χώρα;». Η απάντηση εξαρτάται από το ποιον ρωτά κανείς, αλλά πρακτικά δεν είναι ακριβώς μια ανεξάρτητη χώρα… Δεν είναι απόλυτα αναγνωρισμένη, ενώ οι παλαιστινιακές αρχές έχουν ελάχιστη εξουσία. Είναι μια χώρα υπό ισραηλινή, στρατιωτική κατοχή. Φυσικά, για τους περισσότερους Ισραηλίτες η Παλαιστίνη δεν υπάρχει καν. Όλη εκείνη η περιοχή ανήκει στο Ισραήλ κατά τη γνώμη τους. Γίνονται έξαλλοι κι επιτίθενται λεκτικά όταν ακούν λέξεις όπως: «Παλαιστίνη», «Γάζα» και «Δυτική Όχθη». Αυτό που ο υπόλοιπος κόσμος αποκαλεί «Δυτική Όχθη» είναι η Ιουδαία και η Σαμάρεια γι’ αυτούς. Έχουν απομείνει μόνο δυο μικρά κομμάτια γης που κάποιος θα μπορούσε ν’ αποκαλέσει Παλαιστίνη. Το μικρότερο από αυτά είναι η Λωρίδα της Γάζας, μια περιοχή μήκους 45 χιλιομέτρων και πλάτους 10 χιλιομέτρων. Περίπου 1,4 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι ζουν σ’ αυτό το πυκνοκατοικημένο μέρος, που αποτελεί τη μεγαλύτερη υπαίθρια φυλακή του κόσμου. Κανείς δε μπορεί να μπει ή να βγει είτε από τη στεριά είτε από τη θάλασσα, εκτός από ελάχιστους που διαθέτουν ειδικές άδειες από τις ισραηλινές αρχές. Τη Γάζα μπορούσα να τη δω μόνο από μακριά… Ισραηλινά αερόστατα κινηματογραφούν κάθε στιγμή στη Λωρίδα της Γάζας. Βρισκόμασταν ακριβώς δίπλα στη Λωρίδα της Γάζας, αλλά φυσικά δεν επιτρεπόταν να την επισκεφτούμε. Ωστόσο, ήμασταν αποφασισμένοι να επισκεφτούμε τη Δυτική Όχθη. Μπαίνοντας από τα Ιεροσόλυμα στη Δυτική Όχθη, δε χρειάστηκε καν να σταματήσουμε. Δε χρειαζόμασταν βίζα, αφού δεν υπάρχουν καν σύνορα. Σύμφωνα με τους Ισραηλινούς όλη αυτή η περιοχή είναι μια χώρα, η δική τους χώρα… Υπάρχει, όμως, ένα καινούριο τείχος μήκους 712 χιλιομέτρων που διαχωρίζει τους Παλαιστίνιους από τους Ισραηλινούς. Όταν κανείς προσπαθεί να βγει από τη Δυτική Όχθη, τότε πρέπει να περάσει από τους ελέγχους του ισραηλινού στρατού. Φυσικά, οι περισσότεροι που βγαίνουν από τη Δυτική Όχθη είναι Ισραηλινοί, οπότε ο έλεγχος γι’ αυτούς συνήθως δεν είναι τίποτα περισσότερο από το να κάνουν ξεκάθαρο πως είναι Ισραηλινοί. Το διαβόητο τείχος μήκους 712 χιλιομέτρων που διαχωρίζει τους Παλαιστίνιους από τους Ισραηλινούς... Μετά τη Συνθήκη του Όσλο του 1993, η Δυτική Όχθη χωρίστηκε σε τρία μέρη. Μόνο στην Περιοχή Α (18% της Δυτικής Όχθης) οι παλαιστινιακές αρχές έχουν πολιτική εξουσία κι ελέγχουν την ασφάλεια. Στην Περιοχή Β (21% της Δυτικής Όχθης) οι παλαιστινιακές αρχές έχουν την πολιτική εξουσία, αλλά η ασφάλεια ελέγχεται από το Ισραήλ. Στο μεγαλύτερο τμήμα της Δυτικής Όχθης (61%), την Περιοχή C, οι ισραηλινές αρχές έχουν πλήρη έλεγχο σχετικά με την ασφάλεια, την οικοδόμηση και τα πολιτικά θέματα. Στην πράξη, ο ισραηλινός στρατός εισβάλλει ακόμη και στην Περιοχή Α. Οι Περιοχές Α και Β αποτελούνται από 166 νησιά παλαιστινιακών οικισμών σε μια θάλασσα που χαρακτηρίζεται από την Περιοχή C κι ελέγχεται από το Ισραήλ. Η Περιοχή C είναι η μόνη που διατρέχει τη Δυτική Όχθη από άκρη σ’ άκρη χωρίς να διακόπτεται από άλλες περιοχές. Αυτό σημαίνει πως οι Παλαιστίνιοι περιορίζονται στις μετακινήσεις τους ακόμη κι εντός της Δυτικής Όχθης. Συχνά τους καταστρέφουν τα σπίτια και τα χωράφια για υποτιθέμενους «λόγους ασφαλείας». Το να χτίσει ένας Παλαιστίνιος σπίτι είναι σχεδόν αδύνατον, αφού στις περισσότερες περιοχές απαιτείται άδεια από τις ισραηλινές αρχές. Το Ισραήλ επισήμως ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Όχθης και των φυσικών της πόρων, συμπεριλαμβανομένου του νερού, που αποτελεί πολύτιμο αγαθό και σημαντική παράμετρο στις φιλονικίες της Μέσης Ανατολής. Οι μόνες περιοχές που έχουν απομείνει στους Παλαιστίνιους είναι εκείνα τα ανοιχτόχρωμα καφέ κομμάτια. Όλα τα υπόλοιπα θεωρούνται ισραηλινές περιοχές παρόλο που βρίσκονται στη Δυτική Όχθη. Με τη Στέλλα ήμασταν προσκεκλημένοι σ’ έναν ελληνορθόδοξο, παλαιστινιακό γάμο στη Βηθλεέμ. Έτσι συναντηθήκαμε ξανά με τον Σπύρο και την οικογένειά του, που είχαμε πρωτογνωρίσει στην Ιορδανία. Ο γαμπρός ήταν ένας ξάδερφος του Σπύρου. Ο γάμος έγινε σ’ έναν ελληνορθόδοξο ναό, ενώ το γλέντι με δυναμικούς, παραδοσιακούς, παλαιστινιακούς χορούς έλαβε χώρα σ’ ένα μοντέρνο κέντρο διασκέδασης. Ωστόσο, αυτό που θυμόμαστε με τις πιο γλυκές αναμνήσεις είναι το ανεπίσημο γλέντι που στήθηκε ξαφνικά την προηγούμενη μέρα στο σπίτι της γιαγιάς… Όπως και στην Ελλάδα, το σπίτι των παππούδων παραμένει ο τόπος συνάντησης της οικογένειας. Δε χρειάζονται ραντεβού και συνεννοήσεις. Ο καθένας έρχεται όποτε θέλει, κάποιος βάζει μουσική και το πάρτι ξεκινά στο λεπτό. Η γαλανομάτα κυρία Σοφία, ογδόντα τριών ετών, σηκώθηκε και χόρευε ανάμεσα στα παιδιά και τα εγγόνια της. Όπως μας είχαν πει εξαρχής, θα έπρεπε να ξεχάσουμε για λίγο όσα συμβαίνουν στην Παλαιστίνη… Τέτοιες μέρες όλοι είναι χαρούμενοι και γιορτάζουν! Με τη Στέλλα ήμασταν προσκεκλημένοι σ’ έναν ελληνορθόδοξο, παλαιστινιακό γάμο στη Βηθλεέμ. Ήταν μια καλή ευκαιρία να δούμε πώς οι Παλαιστίνιοι βάζουν για λίγο στην άκρη τα προβλήματά τους και το γλεντούν! Η κυρία Σοφία μας εξέπληξε όταν μας μίλησε άπταιστα αγγλικά και γαλλικά! Είναι μια μορφωμένη γιαγιά και ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον για ‘μας ν’ ακούμε τις παιδικές της ιστορίες από τα Ιεροσόλυμα, πριν την ισραηλινή κατάληψη. Μας έδειξε παλιές, ασπρόμαυρες φωτογραφίες, όπου παρατήρησα ένα κοριτσάκι το οποίο φορούσε στο λαιμό ένα φυλαχτό με το αστέρι του Δαυίδ, που αποτελεί ιουδαϊκό σύμβολο. Ρώτησα ποια ήταν αυτή. Η κυρία Σοφία μου εξήγησε πως αυτή ήταν η Ιουδίθ, η καλύτερή της φίλη, μια μικρή Εβραία. Πριν από την κατοχή, μουσουλμάνοι, ιουδαίοι και χριστιανοί ζούσαν μαζί επί αιώνες, συνήθως ειρηνικά. Οι Εβραίοι ήταν λίγοι και οι υπόλοιποι Παλαιστίνιοι τους λυπούνταν και τους βοηθούσαν, αφού ήταν φτωχοί. Παλιές ταυτότητες και φωτογραφίες της κυρίας Σοφίας. Στην επάνω αριστερή γωνία είναι η Ιουδίθ, μια μικρή Εβραία που ήταν η καλύτερη φίλη της κυρίας Σοφίας. Το 1948 ξεκίνησε ο Πρώτος Αραβοϊσραηλινός Πόλεμος… Οι συμβουλές που διαδόθηκαν προς τους Παλαιστίνιους ήταν να παν να βρουν καταφύγιο στη Δυτική Όχθη και μετά από μερικές ‘βδομάδες, όταν η κατάσταση θα είχε ηρεμήσει, να επιστρέψουν. Ήταν ένα καλό σχέδιο για να ξεφορτωθούν τους Παλαιστίνιους… Αρχικά η οικογένεια της κυρίας Σοφίας νοίκιασε ένα φτωχικό δωμάτιο στη Βηθλεέμ. Ο καιρός περνούσε, αλλά τα νέα δε γίνονταν καλύτερα… Όταν προσπάθησαν να επιστρέψουν στα Ιεροσόλυμα, διαπίστωσαν πως τα σπίτια τους είχαν κατασχεθεί από Ισραηλινούς. Οι Παλαιστίνιοι είχαν γίνει ξένοι στην ίδια τους τη χώρα… Έτσι χιλιάδες Παλαιστίνιοι μετοίκησαν στη Δυτική Όχθη, αλλά και αλλού. Η κυρία Σοφία έχασε τα ίχνη της Ιουδίθ, της Εβραίας που ήταν η καλύτερη της φίλη. Τώρα δε μπορεί ούτε να πατήσει το πόδι της στα Ιεροσόλυμα. Η κυρία Σοφία μας εξέπληξε όταν μας μίλησε άπταιστα αγγλικά και γαλλικά! Ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον για ‘μας ν’ ακούμε τις παιδικές της ιστορίες από τα Ιεροσόλυμα, πριν την ισραηλινή κατάληψη… Ένα από τα χειρότερα εμπόδια στο δρόμο προς την ειρήνη και την ανασύσταση του παλαιστινιακού κράτους είναι οι ισραηλινές αποικίες. Η ισραηλινή κυβέρνηση έχει χτίσει εκατοντάδες αποικίες εντός της Δυτικής Όχθης, που σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο είναι παράνομες, αφού απαγορεύεται η εγκατάσταση πολιτών μιας χώρας σε εδάφη που βρίσκονται υπό την κατοχή της χώρας αυτής. Φυσικά το Ισραήλ έχει άλλη γνώμη, αφού δε θεωρεί καν τη Δυτική Όχθη κατεχόμενη. Έτσι συνεχίζουν να χτίζουν νέες αποικίες και να επεκτείνουν τις υπάρχουσες. Αυτές οι αποικίες προστατεύονται αυστηρά είτε από τον ισραηλινό στρατό είτε από τους οπλισμένους εποίκους. Πεντακόσιοι είκοσι χιλιάδες έποικοι ζουν στη Δυτική Όχθη! Κάποιοι απ’ αυτούς είναι σιωνιστές που δεν είναι ιδιαίτερα θρήσκοι, αλλά απλά επωφελούνται από τις επιδοτήσεις του Ισραήλ και τις φθηνότερες τιμές στην Παλαιστίνη. Οι περισσότεροι, ωστόσο, είναι θρησκόληπτοι ιουδαίοι που πιστεύουν πως αυτήν τη γη την είχε υποσχεθεί ο Θεός σ’ αυτούς κι ο Θεός θέλει να την πάρουν έστω και χύνοντας αίμα. Ένα μεγάλο πρόβλημα στη Δυτική Όχθη είναι οι παράνομες, ισραηλινές αποικίες, που συνεχώς επεκτείνονται κλέβοντας όλο και περισσότερη γη από τους Παλαιστίνιους. Τώρα υπάρχουν μέχρι και αυτοκινητόδρομοι στην Παλαιστίνη που εξυπηρετούν αποκλειστικά Ισραηλινούς και ξένους, ενώ στους περισσότερους Παλαιστίνιους απαγορεύεται η πρόσβαση. Όταν βρισκόμουν ακόμη στο Ισραήλ, ένας φίλος μου με πήγε μια βόλτα με το αυτοκίνητό του. Προτού καν το καταλάβω, μου είχε πει πως βρισκόμαστε στη Δυτική Όχθη. Εφόσον ήταν Ισραηλινός, ήταν πολύ εύκολο για ‘κείνον να μπει ακόμη και μέσα σε αποικία. Σταματήσαμε στην κορυφή ενός λόφου για να δούμε την περιοχή. Ένας οπλισμένος έποικος ήρθε αμέσως με το περιπολικό αυτοκίνητο για να ελέγξει ποιοι είμαστε. Αυτές οι αποικίες έχουν καταλάβει και τεράστιες αγροτικές εκτάσεις. Έχοντας πρόσβαση σε υψηλότερη τεχνολογία, εκμεταλλεύονται το μεγαλύτερο μέρος των αποθεμάτων νερού, ενώ από τους Παλαιστινίους απαιτείται ειδική άδεια ακόμη και για ένα απλό πηγάδι. Χωρίς νερό δε μπορούν να καλλιεργήσουν και χωρίς να καλλιεργήσουν, δε μπορούν να ζήσουν. Στους Παλαιστίνιους έχουν απομείνει μόνο μικρά κομμάτια γης και οι δρόμοι τους είναι έτοιμοι να κλείσουν από τον ισραηλινό στρατό οποιαδήποτε στιγμή. Οι άσπρες πινακίδες κατευθύνουν τους Ισραηλινούς στις παράνομες αποικίες τους. Αυτή η κατάσταση είναι που τρελαίνει τους Παλαιστίνιους. Φανταστείτε πως οι Ισραηλινοί επωφελούνται από το γεγονός πως γι’ αυτούς ισχύει ο πολιτικός νόμος, ενώ για τους Παλαιστίνιους ισχύει στρατιωτικός νόμος και για τα ίδια εγκλήματα (όπως η συμμετοχή σε ειρηνική διαμαρτυρία) φυλακίζονται για μήνες ακόμη και χωρίς να τους έχουν απαγγελθεί κατηγορίες! Κάποιοι λίγοι απελπισμένοι Παλαιστίνιοι καταλήγουν ν’ αντιστέκονται βίαια στην κατοχή. Πολύ περισσότεροι αγανακτούν κι αφήνουν πίσω τους αυτό το χάος για ν’ αναζητήσουν μια αξιοπρεπή ζωή στη Δύση. Άλλωστε, αυτός είναι ένας από τους στόχους των σιωνιστών: να ξεφορτωθούν τους Παλαιστίνιους με οποιοδήποτε τρόπο… Γιορτάζοντας τη νέα χιλιετία στην Παλαιστίνη… Περπατήσαμε στην Παλιά Πόλη της Βηθλεέμ, που είναι γραφική με τα πλακόστρωτα στενά της και τα πέτρινα σπίτια της. Κάπου εκεί επισκεφτήκαμε τον Ιερό Ναό της Γεννήσεως, όπου πιστεύεται πως γεννήθηκε ο Ιησούς Χριστός. Αναρωτιόμασταν αν τελικά όλες αυτές οι θρησκείες που γεννήθηκαν σ’ αυτούς τους τόπους έφεραν την ειρήνη ή τον πόλεμο… Αρκετά μοναστήρια λειτουργούν στην περιοχή και κάποια απ’ αυτά βρίσκονται σ’ εντυπωσιακές, απομονωμένες τοποθεσίες, όπως η Ιερά Λαύρα του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου. Η Ιερά Λαύρα του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου είναι ένα ελληνορθόδοξο μοναστήρι χτισμένο το 483 μ.Χ.. Φιλοξενεί μέχρι σήμερα περίπου είκοσι μοναχούς. Έπρεπε να δείξουμε θάρρος για να επισκεφτούμε την πόλη όπου η διαμάχη μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών είναι πιο έντονη. Αυτή είναι η Χεβρώνα, στο νότιο κομμάτι της Δυτικής Όχθης. Χιλιάδες Εβραίοι έποικοι ζουν σε παράνομες αποικίες γύρω από την πόλη. Στη Χεβρώνα η κατάσταση γίνεται ακόμη χειρότερη επειδή οπλισμένοι έποικοι, υπό την προστασία του ισραηλινού στρατού, ζουν ακόμη και μέσα στην αραβική πόλη, ανάμεσα στους Παλαιστίνιους! Οι Παλαιστίνιοι, όπως είναι γνωστό, συλλαμβάνονται, βασανίζονται και φυλακίζονται για την κατοχή ενός απλού μαχαιριού. Αυτό αφήνει ελεύθερους τους Εβραίους εποίκους να προσβάλλουν και να κακομεταχειρίζονται τους Παλαιστίνιους, αφού βρίσκονται υπό την προστασία του ισραηλινού στρατού, που συνήθως κάνει τα στραβά μάτια… Ωστόσο, μερικές φορές οι Εβραίοι έποικοι φτάνουν σε τόσο ακραίες καταστάσεις, που συγκρούονται με τον ισραηλινό στρατό, ο οποίος προσπαθεί να τους σταματήσει. Οι Παλαιστίνιοι στη Χεβρώνα έχουν εγκαταστήσει συρματοπλέγματα πάνω από τους πεζόδρομους, για να συγκρατούν τις πέτρες και τα σκουπίδια που τους πετούν οι Εβραίοι έποικοι από τους επάνω ορόφους. Ύστερα οι έποικοι σκέφτηκαν να τους πετάν κάτι άλλο… ούρα! Περπατούσαμε προσεκτικά ανάμεσα στους ισραηλινούς στρατιώτες με τις φωτογραφικές μας μηχανές χαμηλωμένες, φυσικά… Στη Χεβρώνα βρίσκεται το Σπήλαιο των Πατριαρχών, που πιστεύεται πως είναι ο συλλογικός τάφος του Αβραάμ, του Ισαάκ, του Ιακώβ και των συζύγων τους. Οι πατριάρχες των τριών πιο γνωστών μονοθεϊστικών θρησκειών κάνουν αυτόν τον τόπο ιερό για μουσουλμάνους, ιουδαίους και χριστιανούς. Όπως καταλαβαίνετε, αυτό προκαλεί σοβαρές αναταραχές… Η χειρότερη από αυτές ήταν η σφαγή στο Σπήλαιο των Πατριαρχών το 1994. Ο Baruch Goldstein, ένας διακεκριμένος Εβραίος τρομοκράτης, άνοιξε πυρ εναντίον εκατοντάδων μουσουλμάνων που προσεύχονταν κατά τη διάρκεια του ραμαζανιού. Αν ήδη σας σόκαρε αυτό, ακούστε το εξής: Εβραίοι έποικοι είχαν χτίσει μνημείο προς τιμήν του ήρωά τους, του Goldstein και μέχρι σήμερα γιορτάζουν εκείνη τη μέρα! Το Σπήλαιο των Πατριαρχών είναι ιερό για μουσουλμάνους, ιουδαίους και χριστιανούς. Όπως καταλαβαίνετε, αυτό προκαλεί σοβαρές αναταραχές στη Χεβρώνα… Συνεχίσαμε το δρόμο μας για να επισκεφτούμε την Ιεριχώ, την αρχαιότερη οχυρωμένη πόλη στον κόσμο. Τυχαίνει να είναι και η χαμηλότερη, στα 258 μέτρα κάτω από το επίπεδο της θάλασσας. Το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Όχθης ήταν δροσερό, αφού βρίσκεται σε αρκετά μεγάλο υψόμετρο. Η Ιεριχώ ήταν ιδιαίτερα ζεστή, αλλά θέλαμε να επισκεφτούμε μια φάρμα, για να δούμε με τα μάτια μας πώς η ισραηλινή κυβέρνηση και οι έποικοι κάνουν μαρτύριο τη ζωή των Παλαιστινίων. Από τη μια πλευρά, παράνομες ισραηλινές αποικίες βρίσκονται σε όλη τη Δυτική Όχθη κι εκμεταλλεύονται το μεγαλύτερο μέρος των αποθεμάτων νερού. Οι ισραηλινές αρχές σχεδόν ποτέ δε χορηγούν άδειες στους Παλαιστίνιους για ν’ αντλήσουν νερό από το ίδιο τους το χωράφι. Οι Παλαιστίνιοι, όμως, είναι επίμονοι και φτάνουν σε σημείο να κουβαλούν νερό σε δεξαμενές από μακριά με τ’ αμάξια τους. Ύστερα συναντούν ένα ισραηλινό μπλόκο και οι στρατιώτες τους αναγκάζουν ν’ αδειάσουν όλο το νερό, για να βεβαιωθούν, λεν, πως δεν κρύβουν τίποτα παράνομο μέσα στις δεξαμενές… Αν ποτέ καταφέρουν να βγάλουν σοδειά, θα πρέπει ν’ αγωνιστούν για να την πουλήσουν. Ο ισραηλινός στρατός συχνά κλείνει τους δρόμους για τους Παλαιστίνιους, για «λόγους ασφαλείας», υποτίθεται. Όταν αυτό συμβαίνει για μερικές μέρες συνεχόμενα, τα προϊόντα δεν είναι πια φρέσκα, οπότε οι αγρότες δε μπορούν πια να τα πουλήσουν ή πρέπει να τα πουλήσουν πολύ φθηνότερα και να ξεχάσουν το κέρδος τους. Την ίδια στιγμή, για τους Ισραηλίτες αγρότες των παράνομων αποικιών οι αυτοκινητόδρομοι είναι πάντα ανοιχτοί κι έτσι εκείνοι εξάγουν τα προϊόντα τους σ’ όλο τον κόσμο. Επισκεφτήκαμε μια παλαιστινιακή φάρμα στην Ιεριχώ, για να δούμε με τα μάτια μας πώς η ισραηλινή κυβέρνηση και οι έποικοι κάνουν μαρτύριο τη ζωή των Παλαιστινίων… Κατευθυνόμενοι βόρεια, κάναμε έναν περίπατο στην πολύβουη Παλιά Πόλη της αρχαίας Νεαπόλεως (Nablus). Ήταν εύκολο να μπούμε στη Δυτική Όχθη, αλλά ξέραμε πως δε θα ‘ναι τόσο εύκολο να βγούμε προς το Ισραήλ… Ήμασταν έτοιμοι για λεπτομερείς ελέγχους των αποσκευών μας και εκτενείς ανακρίσεις σχετικά με το ποιόν μας, τη διαδρομή μας και τις γνωριμίες μας στην Παλαιστίνη. Ωστόσο, αυτό που θα συνέβαινε, δεν το είχαμε καν φανταστεί… Ψώνια στην Παλιά Πόλη της αρχαίας Νεαπόλεως (Nablus) Φτάσαμε στο σημείο ελέγχου βόρεια του Jenin. Εφόσον αυτά δεν είναι ακριβώς σύνορα, ο συνοριακός σταθμός θύμιζε περισσότερο σταθμό διοδίων. Περιμέναμε στην ουρά πίσω από τ’ αυτοκίνητα. Αμέσως ακούσαμε έναν Ισραηλίτη στρατιώτη από τον πύργο ελέγχου να φωνάζει μέσω των μεγαφώνων. Ήταν στα εβραϊκά, οπότε δεν καταλαβαίναμε τι έλεγε. Ένας στρατιώτης οπλισμένος σαν αστακός μας έκανε ξεκάθαρο από μακριά πως έπρεπε να εξαφανιστούμε αμέσως! Προφανώς, οι Ισραηλινοί φοβήθηκαν τη μοτοσυκλέτα και νόμισαν πως ίσως να είμαστε Παλαιστίνιοι τρομοκράτες. Το ‘χω ξαναζήσει αυτό… Χωρίς να χάσω ούτε δευτερόλεπτο, γύρισα τη μοτοσυκλέτα και φύγαμε μακριά. Οι Παλαιστίνιοι είδαν τι συνέβη και μας έδωσαν μερικές συμβουλές. Το χειρότερο ήταν πως δεν είχαμε καν την ευκαιρία να μιλήσουμε σε κάποιον, για να του εξηγήσουμε πως δεν είμαστε Παλαιστίνιοι. Η Στέλλα έβγαλε το κράνος της κι άρχισε να περπατά με τα χέρια ψηλά προς τους στρατιώτες. Κρατούσε το βυσσινί διαβατήριό της για να καταλάβουν πως είμαστε Ευρωπαίοι. Όπως είναι λογικό, η Στέλλα ήταν ιδιαίτερα αγχωμένη, αλλά όπως μας είπαν οι Παλαιστίνιοι, εκείνη έπρεπε να το κάνει, αφού εγώ, ως άντρας, θα ήμουν πολύ περισσότερο ύποπτος. Έδειξε ιδιαίτερο θάρρος και συνέχισε… Ο Ισραηλινός στρατιώτης φώναζε πάλι από τα μεγάφωνα στα εβραϊκά. Η Στέλλα από απόσταση φώναξε όσο δυνατά μπορούσε: «αγγλικά, σας παρακαλώ!». Ο στρατιώτης τη σημάδευε με το αυτόματό του όπλο και της φώναζε να φύγει πίσω! Ένας Εβραίος στ’ αριστερά κι ένας Παλαιστίνιος στα δεξιά… Καταλάβατε; Έπρεπε να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί… Μια λάθος κίνηση των χεριών μας εκείνη τη στιγμή θα μπορούσε να οδηγήσει στο θάνατό μας! Αν, για παράδειγμα, προσπαθούσα να βάλω το χέρι μου στην τσέπη για να βγάλω το διαβατήριό μου, θα με πυροβολούσαν αμέσως νομίζοντας πως είμαι Παλαιστίνιος τρομοκράτης που προσπαθεί να ενεργοποιήσει τη βόμβα αυτοκτονίας. Έχουν την εξουσιοδότηση και την εντολή να πυροβολούν και το χτύπημά τους δεν πρέπει να είναι για εκφοβισμό, αλλά για να σωριάσει τον εχθρό μονομιάς, προτού προλάβει να επιτεθεί εκείνος. Απ’ ό,τι φαίνεται, όταν σκοτώνουν κάποιον που δεν έπρεπε, βρίσκουν μια δικαιολογία πάντα για να τον ενοχοποιήσουν. Η Στέλλα σταμάτησε να περπατά και φώναξε πως είμαστε τουρίστες. Ο στρατιώτης από τον πύργο ελέγχου ενημέρωσε τους υπεύθυνους κι επιτέλους δυο άλλοι οπλισμένοι στρατιωτικοί άρχισαν να πλησιάζουν από το έδαφος προς τη Στέλλα. Έλεγξαν το διαβατήριό της και η Στέλλα τους εξήγησε πως είμαστε απλά τουρίστες που ταξιδεύουμε στο «Ισραήλ». Της έκαναν μερικές ερωτήσεις κι ύστερα μου ‘γνεψαν να πλησιάσω κι εγώ με τη μοτοσυκλέτα. Μου έκαναν κι εμένα τις ίδιες ερωτήσεις, για να διασταυρώσουν αυτά που τους είπε η Στέλλα κι όταν πείστηκαν, μας άφησαν επιτέλους να περάσουμε τον έλεγχο… Αναρωτιέμαι αν θα ζω όταν ο κόσμος θα επισκέπτεται τα ερείπια αυτού του τείχους, όπως κάνει τώρα στο Τείχος του Βερολίνου, σοκαρισμένος για το παρελθόν… Με την αδρεναλίνη να κυλά ακόμη στο αίμα μας, μπήκαμε ξανά στο Ισραήλ. Οδηγήσαμε λίγο πιο πέρα και σταματήσαμε στην άκρη του δρόμου για ν’ αναλογιστούμε τι συνέβη και να επαναφέρουμε τους χτύπους της καρδιάς μας σε φυσιολογικό επίπεδο. Άλλωστε, πήραμε μόνο μια μικρή γεύση των όσων αντιμετωπίζουν τακτικά οι Παλαιστίνιοι. Τελικά ήταν επικίνδυνο, αλλά σίγουρα ήταν ένα σπουδαίο μάθημα να δούμε με τα μάτια μας πώς είναι η ζωή για τους Παλαιστίνιους… Μπορείτε να δείτε το χάρτη με περισσότερες φωτογραφίες και ανταποκρίσεις στο: Live Trip Traveller Υπάρχουν πολλές αντικειμενικές πηγές πληροφόρησης στο διαδίκτυο, για να μάθει κανείς τι συμβαίνει στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη. Κάποιες από τις πιο ενδιαφέρουσες είναι: 5 Broken Cameras – Βραβευμένο ντοκιμαντέρ ενός Παλαιστίνιου με συμπαραγωγό έναν Ισραηλινό. Γάζα ερχόμαστε – Βραβευμένο ντοκιμαντέρ του Αυγερόπουλου και Καρυπίδη σχετικά με τα πρώτα ξένα καΐκια μετά το 1967 που έσπασαν το θαλάσσιο αποκλεισμό της Γάζας. The General’s Son – Ο γιος ενός Ισραηλινού στρατηγού μιλά ειλικρινά για όσα συμβαίνουν. B’Tselem – Ισραηλινός οργανισμός για τα ανθρώπινα δικαιώματα στα κατεχόμενα

Ισραήλ (πρώην Παλαιστίνη): Δεν είναι τόσο απλό… Κάθε ταξιδιώτης γνωρίζει πως για να μπει ή να βγει από το Ισραήλ (πρώην Παλαιστίνη) πρέπει να περάσει μια διαδικασία που ίσως να είναι δύσκολη, ειδικά αν κάνει ένα ύποπτο, πολυετές ταξίδι ανά τον κόσμο… Πρώτη φορά έπρεπε ν’ αδειάσω όλα μου τα μπαγκάζια από τη μοτοσυκλέτα. Όπως είναι λογικό, πέρασαν όλα από ακτίνες Χ, ενώ οι ελεγκτές άνοιξαν τις τσάντες μου και ρωτούσαν λεπτομέρειες για τα υπάρχοντά μου. Στη συνέχεια έπρεπε ν’ απαντήσω πολύ περισσότερες ερωτήσεις κατά τη διάρκεια του ελέγχου διαβατηρίων: – Τι σημαίνει «Ηλίας»; (δυστυχώς για ‘μένα, αυτό το όνομα το χρησιμοποιούν οι Άραβες…) – Είναι απλά τ’ όνομά μου, κύριε! – Γιατί ταξιδεύετε τρία χρόνια συνεχόμενα; Γιατί επιλέξατε την επικίνδυνη Αφρική;;; Τι κάνατε στο Σουδάν; Πόσο μείνατε εκεί; Γνωρίζετε κάποιον εκεί; και το σημαντικότερο απ’ όλα… – Έχετε επισκεφτεί και τους μεγάλους εχθρούς μας: Ιράν, Ιράκ, Πακιστάν, Αφγανιστάν; – Όχι, κύριε, φυσικά όχι! Ξέρω πως είναι άκρως επικίνδυνες αυτές οι δαιμονοποιημένες χώρες. Το βλέπω καθημερινά στις ειδήσεις… Μετά από δυο ώρες στα σύνορα, μου επέτρεψαν να μπω στη χώρα. Τελικά δεν ήταν τόσο δύσκολο. Έχω φίλους που πέρασαν πέντε ώρες στα σύνορα, ενώ ένα άλλο ζευγάρι κρατούνταν εκεί δώδεκα ώρες προτού οι αρμόδιοι βεβαιωθούν πως δεν αποτελούν κίνδυνο για το λαό του Ισραήλ… Η καθημερινή ζωή σε μια υπερορθόδοξη, ιουδαϊκή γειτονιά Νομίζω πως οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε κάποια θέματα σχετικά με το Ισραήλ… Υπάρχουν πολλά στερεότυπα και τα περισσότερα δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα επακριβώς, όπως συμβαίνει συνήθως με τα στερεότυπα. Στη γη που ονομαζόταν «Παλαιστίνη» διάφοροι λαοί ζούσαν από τ’ αρχαία χρόνια. Ο ιουδαϊσμός αποτελεί μια από τις παλαιότερες μονοθεϊστικές θρησκείες. Ιουδαίος ήταν κι ο Ιησούς της Ναζαρέτ. Ήταν ένας από τους ρήτορες που κατέκριναν τον υλισμό και την παρακμή των ευκατάστατων κατοίκων της Ιερουσαλήμ, καθώς επίσης και τη ρωμαϊκή κατοχή της Παλαιστίνης. Μετά τη βάπτισή του και τις σαράντα μέρες και νύχτες στην έρημο, ξεκίνησε τη διδασκαλία, που συνοδεύτηκε από αρκετά θαύματα. Όταν έγινε υπερβολικά δημοφιλής, κατηγορήθηκε ως αποστάτης από τις ιουδαϊκές αρχές και καταδικάστηκε σε θάνατο από το Ρωμαίο έπαρχο της Ιουδαίας Πόντιο Πιλάτο. Οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού ονομάστηκαν χριστιανοί. Έτσι σχηματίστηκε ο χριστιανισμός και διαχωρίστηκε από τον ιουδαϊσμό. Στα Ιεροσόλυμα δημιουργήθηκε μια ελληνόφωνη χριστιανική κοινότητα και μέχρι σήμερα η ελληνική ορθόδοξη εκκλησία είναι η δημοφιλέστερη χριστιανική εκκλησία της περιοχής. Το ισλάμ έφτασε στην Παλαιστίνη πολύ αργότερα, το 683 μ.Χ., μερικές δεκαετίες μετά τη διδασκαλία του ίδιου του Προφήτη Μωάμεθ. Μια αφίσα προειδοποιεί τις γυναίκες στους δρόμους της Mea She'arim, της υπερορθόδοξης, ιουδαϊκής γειτονιάς των Ιεροσολύμων... Πώς προέκυψε, λοιπόν, το Ισραήλ; Ανά τους αιώνες οι Εβραίοι αντιμετώπιζαν διωγμούς. Ο τελευταίος, τραγικότερος και πιο γνωστός ήταν αυτός από τους Ναζί. Πριν γίνει αυτό, μετά από τετρακόσια χρόνια οθωμανικής κυριαρχίας, οι Βρετανοί κατέλαβαν την Παλαιστίνη. Η βρετανική κυβέρνηση συμφωνούσε με τη δημιουργία ενός κράτους για τους Εβραίους. Χιλιάδες Εβραίοι άρχισαν να μεταναστεύουν στην Παλαιστίνη και οι Άραβες είχαν ήδη θορυβηθεί. Μάχες ξέσπασαν, αλλά η αντίσταση στις μεγάλες δυνάμεις ήταν δύσκολη… Το 1947 η βρετανική κυβέρνηση ανήγαγε το πρόβλημα στα Ηνωμένα Έθνη, τα οποία πρότειναν το διαχωρισμό της γης ανάμεσα σ’ ένα αραβικό κι ένα εβραϊκό κράτος. Έτσι το 1948 δημιουργήθηκε το Ισραήλ. Μπλουζάκια προς πώληση στα στενά της παλιάς πόλης των Ιεροσολύμων... Οι Ισραηλινοί αποφάσισαν να σβήσουν την εικόνα των δειλών και κακόμοιρων Εβραίων και να γίνουν μια δυνατή κι επιθετική στρατιωτική υπερδύναμη. Σήμερα το Ισραήλ αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς όπλων. Οι δεκαετίες που ακολούθησαν την ίδρυση του Ισραήλ ήταν γεμάτες πολέμους. Στην έκβαση κάθε πολέμου το Ισραήλ κατέληγε όλο και μεγαλύτερο. Τα Ηνωμένα Έθνη είχαν παραχωρήσει ένα μικρό κομμάτι γης στο νεοσύστατο έθνος, αλλά τελικά εκείνο κατέλαβε εδάφη που ανήκαν στην Παλαιστίνη, την Αίγυπτο, την Ιορδανία και τη Συρία. Αυτός ο χάρτης δείχνει τ' αποτελέσματα της επεκτατικής πολιτικής του Ισραήλ και της καταστροφής της Παλαιστίνης. Θέλοντας να μάθω και να βιώσω ο ίδιος τι συμβαίνει στους ματωμένους Αγίους Τόπους, ταξίδευα με όλες μου τις αισθήσεις ανοιχτές… Οδήγησα βόρεια μέσω κάποιων καταπληκτικών εκτός δρόμου διαδρομών στην έρημο. Η πορεία μέσω του Μεγάλου Κρατήρα (Makhtesh HaGadol) ήταν δύσβατη σε κάποια κομμάτια, ενώ έπρεπε να κατέβω ένα μεγάλο βράχο με τη βαρυφορτωμένη μου μοτοσυκλέτα. Πάντως, απόλαυσα ιδιαίτερα το τοπίο. Πηγαίνοντας προς τα Ιεροσόλυμα, όπου έβλεπα χωματόδρομο να οδηγεί στα δάση, χωνόμουν να τον εξερευνήσω. Η πορεία μέσω του Μεγάλου Κρατήρα (Makhtesh HaGadol) ήταν αρκετά όμορφη και δύσβατη για τη βαρυφορτωμένη μου μοτοσυκλέτα. Τα Ιεροσόλυμα αποτελούν το επίκεντρο των αιματοχυσιών ανάμεσα στους ιουδαίους, τους μουσουλμάνους και τους χριστιανούς. Κατά τη διάρκεια ενός σύντομου περιπάτου, μπορεί να δει κανείς χριστιανούς να προσεύχονται στον ιερότερο ναό τους, το Ναό της Αναστάσεως, ιουδαίους να χορεύουν μπροστά στο σπουδαιότερο τόπο τους, το Δυτικό Τείχος και μουσουλμάνους να προσκυνούν στο Τέμενος Al-Aqsa, το τρίτο πιο σημαντικό τους μέρος μετά τη Μέκκα και τη Μεδίνα. Αφιέρωσα περισσότερο από μια ‘βδομάδα για να εξερευνήσω τις αρχαίες γειτονιές των Ιεροσολύμων: την πολύβοη, αραβική, παλιά πόλη, την ιστορική χριστιανική γειτονιά, τη μοντέρνα, εκθαμβωτική πόλη και την υπερβολικά συντηρητική γειτονιά των υπερορθόδοξων ιουδαίων, τη Mea She’arim… Ιουδαίοι προσεύχονται στο Δυτικό Τείχος, το σπουδαιότερό τους τόπο προσκυνήματος. Δεν είναι εύκολο να περπατά κανείς στη Mea She’arim, αφού οι κάτοικοί της δε θέλουν περίεργους επισκέπτες, ειδικά αν τυχαίνει να είναι γυναίκες που δεν ακολουθούν τον ενδυματολογικό τους κώδικα. Στους δρόμους είναι όλοι ντυμένοι με παρόμοιο τρόπο. Βλέπει κανείς γυναίκες να κουβαλούν μωρά και παιδιά, ενώ οι άντρες πηγαινοέρχονται στις συναγωγές και τις θεολογικές σχολές. Πολλοί από αυτούς δεν εργάζονται, αφού έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στις θρησκευτικές σπουδές. Ζουν από κρατικές επιχορηγήσεις και δωρεές Εβραίων της διασποράς, οι οποίοι θεωρούν χρέος τους να στηρίζουν τους συμπατριώτες τους που ζουν στο Ισραήλ… Αν δυσκολεύστε να τηρήσετε τις Δέκα Εντολές, ίσως σας δώσει κουράγιο να θυμάστε πως οι ιουδαίοι έχουν 613 εντολές να τηρούν! Κατά την αργία του Σαββάτου δεν επιτρέπεται να ταξιδεύουν, να οδηγούν, να μαγειρεύουν, να γράφουν ή ακόμη και ν’ ανάβουν τα φώτα. Οποιαδήποτε μέρα δεν πρέπει ν’ αγγίζουν άτομα του αντίθετου φύλλου, εκτός αν είναι μέλη της οικογένειάς τους φυσικά, ενώ απαγορεύεται να τρων κρέας με γαλακτοκομικά προϊόντα (ναι, τα cheeseburgers απαγορεύονται!). Δεν είναι εύκολο να περπατά κανείς στη Mea She'arim, αφού οι υπερορθόδοξοι κάτοικοί της δε θέλουν περίεργους επισκέπτες και μπορούν να γίνουν βίαιοι! Ένα από τα πράγματα που μ’ έκπληξη διαπίστωσα ήταν πως σε καθημερινό επίπεδο δεν υπάρχει αλληλεγγύη ανάμεσα στους Εβραίους. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά δόγματα στον ιουδαϊσμό και ακόμη περισσότερες διαφωνίες ανάμεσά τους. Έμεινα άφωνος όταν διαπίστωσα πως υπάρχουν δόγματα ιουδαίων, όπως το Satmar και το Neturei Karta, που πιστεύουν πως το κράτος του Ισραήλ πρέπει να ιδρυθεί από το Μεσσία και όχι από ανθρώπους! Έτσι θέλουν αυτήν τη γη να επιστρέψει στους Παλαιστίνιους. Ο σιωνισμός δημιουργήθηκε από Εβραίους ανά τον κόσμο που οραματίζονταν να σχηματίσουν το κράτος του Ισραήλ. Ο σιωνισμός, ωστόσο, δεν είναι συνδεδεμένος με τη θρησκεία. Από την άλλη πλευρά, οι περισσότεροι θρήσκοι ιουδαίοι πιστεύουν πως αυτήν τη γη τους την είχε υποσχεθεί ο Θεός και γι’ αυτό η «Γη της Επαγγελίας» ανήκει στο Ισραήλ κι όχι στην Παλαιστίνη! Ο σιωνισμός δεν είναι συνδεδεμένος με τη θρησκεία. Οι περισσότεροι θρήσκοι κι εθνικιστές Ισραηλινοί πιστεύουν πως αυτήν τη γη τους την είχε υποσχεθεί ο Θεός, αλλά υπάρχουν ιουδαίοι που δε συμφωνούν μ' αυτό. Όταν ήμουν ιδιαίτερα σκεπτικός και λυπημένος με την κατάσταση στα Ιεροσόλυμα, οι Ισραηλινοί φίλοι μου μου έλεγαν: «Μη στεναχωριέσαι, θα πας στο Τελ Αβίβ και θα τα ξεχάσεις όλα αυτά…». Πράγματι, το Τελ Αβίβ είναι πιο φιλελεύθερο, γεμάτο ουρανοξύστες και μοντέρνα κτίρια, καταπράσινα πάρκα, ξέφρενα πάρτι και μπόλικα ναρκωτικά, κάτι συνηθισμένο στην ισραηλινή κουλτούρα. Ένας επισκέπτης εκεί ξεχνά πως βρίσκεται στην Ασία. Πιο εύκολα θα πίστευε ότι είναι στα παράλια των Η.Π.Α.. Έτυχε να βρίσκομαι εκεί κατά τη διάρκεια του Gay Pride Parade. Έπρεπε να είμαι ιδιαίτερα προσεκτικός… Την προηγούμενη χρονιά στην αντίστοιχη διοργάνωση της Ιερουσαλήμ, ένας ιουδαίος εξτρεμιστής μαχαίρωσε έξι άτομα και σκότωσε το ένα από αυτά. Μόλις είχε αποφυλακιστεί, αφού είχε διαπράξει το ίδιο έγκλημα και το 2005! Το Τελ Αβίβ είναι μια μοντέρνα και σύγχρονη πόλη. Το Τελ Αβίβ είναι η αλήθεια πως δεν είναι του γούστου μου… Ευτυχώς, ο Μπόρις στάλθηκε να με σώσει από τα δεσμά της πόλης. Είναι κι αυτός ένας νομάς. Εξασκεί ένα συμβατικό επάγγελμα, αλλά ζει όλο το χρόνο στο δάσος! Πήγα εκεί για ένα βράδυ, χωρίς να ξέρω τι να περιμένω, αλλά τελικά κατέληξα να μείνω πέντε μέρες. Κατά τη διάρκεια της ημέρας ταξιδεύαμε με το φορτηγό που οδηγεί σ’ ολόκληρη τη χώρα, ενώ τ’ απογεύματα επιστρέφαμε στ’ όμορφο, κρυμμένο μέρος όπου κατασκηνώνει. Καθισμένοι γύρω από τη φωτιά, καθώς μαγειρεύαμε, συζητούσαμε μέχρι αργά κι ανταλλάζαμε ιδέες για ν’ αποφύγουμε τις κυρώσεις σχετικά με την απαράδεκτη απαγόρευση της ελεύθερης κατασκήνωσης… Φραγκισκανοί μοναχοί και προσκυνητές περπατούν στην Οδό του Μαρτυρίου (Via Dolorosa), που σηματοδοτεί την πορεία του Χριστού προς τη σταύρωση. Δυστυχώς, στο Ισραήλ συνάντησα το μεγαλύτερο ποσοστό εθνικιστών απ’ ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα. Ευτυχώς, υπάρχουν κι εξαιρέσεις. Με τον Μπόρις ταιριάξαμε τόσο πολύ, που έγινε ένας από τους καλύτερους φίλους που έκανα κατά τη διάρκεια των ταξιδιών μου ανά τον κόσμο. Έχουμε παρόμοια ιδεολογία, αλλά μεγαλώσαμε σε διαφορετικό περιβάλλον. Ήταν σημαντικό για ‘μένα ν’ ακούσω τις εμπειρίες του και να συμπληρώσω μερικά κομμάτια στο παζλ. Στο Ισραήλ βλέπει κανείς περισσότερες σημαίες απ' οπουδήποτε αλλού... Μέχρι που ο κόσμος ευχαριστεί δημοσίως τα στρατεύματα του Ισραήλ για τους σκοτωμούς και την κακομεταχείριση των συνανθρώπων μας. Προσέξτε την αμερικανική σημαία στη γωνία της ισραηλινής. Προφανώς πρόκειται για Αμερικάνο Εβραίο που ευχαρίστως σκότωνε και Βιετναμέζους... Κάτι άλλο που ήθελα να κάνω στο Ισραήλ ήταν να επισκεφτώ μια κιμπούτς. Αυτές είναι αγροτικές κοινότητες που ιδρύθηκαν από Εβραίους οι οποίοι αγόρασαν γη στην Παλαιστίνη στις αρχές του εικοστού αιώνα. Το κίνημα αυτό αποτέλεσε τη μεγαλύτερη μη-κυβερνητική κολεκτίβα που έγινε ποτέ. Σήμερα οι περισσότερες κιμπούτς έχουν ιδιωτικοποιηθεί. Εγώ επισκέφτηκα την Κιμπούτς Be’eri, που δεν έχει αλλάξει ιδιαίτερα τις αρχές της. Ιδρύθηκε το 1946 και ήταν μια σχετικά φτωχή αγροτική κοινότητα. Η κατάσταση άλλαξε το 2003, όταν το τυπογραφείο της κοινότητας υπέγραψε συμβόλαιο για να τυπώνει τα κρατικά έγγραφα, τις ταυτότητες, τους λογαριασμούς κ.α.. Η κιμπούτς πλούτισε, οπότε χιλιάδες άτομα σήμερα θέλουν να γίνουν μέλη της, αλλά αυτό είναι αδύνατον. Ακόμη κι όσοι γεννιούνται στην κοινότητα, μπορούν να ζουν εκεί, αλλά δε γίνονται μέλη της μέχρι να κλείσουν τα τριάντα τους χρόνια. Τότε είναι η ώρα ν’ αποφασίσουν. Περίπου χίλια άτομα ζουν σήμερα στην Κιμπούτς Be’eri και σχεδόν κανένα από αυτά δεν είναι θρησκευόμενο. Μέχρι πρόσφατα δεν υπήρχε καν συναγωγή στην κοινότητα. Η Κιμπούτς Be'eri βρίσκεται ακριβώς δίπλα στη Λωρίδα της Γάζας, τη μεγαλύτερη υπαίθρια φυλακή του κόσμου... Οι χειροποίητες ρουκέτες της Χαμάς πολλές φορές προσγειώνονται σε ισραηλινά χωράφια και μετατρέπονται σε... σουβενίρ! Κάποια μέλη της κοινότητας εργάζονται σ’ αυτήν, αλλά πολλοί εργάζονται αλλού. Ασχέτως αν είναι γιατροί, δικηγόροι ή εργάτες, οφείλουν να δίνουν όλο τους το μισθό στην κοινότητα, η οποία πληρώνει το ίδιο ποσό σε όλους. Εκτός από το αρκετά ικανοποιητικό ποσό που παίρνουν, τους παρέχεται στέγη, ενώ λειτουργεί δωρεάν ένα μεγάλο εστιατόριο με ποικιλία γευμάτων. Επίσης, παρέχεται δωρεάν πλύσιμο και σιδέρωμα ρούχων, ποδήλατα, αλλά και αυτοκίνητα που οποιοσδήποτε απ’ την κοινότητα μπορεί να χρησιμοποιεί. Άλλωστε, κανένα μέλος δεν επιτρέπεται να έχει δικό του αμάξι. Έτσι ο καθένας επικεντρώνεται στο επάγγελμά του και δε χρειάζεται να μαγειρεύει, να πλένει ή ν’ ασχολείται με τη συντήρηση του οχήματός του και του σπιτιού του. Ζωγραφίζοντας την πολυτάραχη παλιά πόλη των Ιεροσολύμων με το μουσουλμανικό Θόλο του Βράχου να δεσπόζει πάνω από το ιουδαϊκό Δυτικό Τείχος. Πριν εξερευνήσω το βόρειο τμήμα του Ισραήλ, ήταν ώρα να ρίξω μια ματιά στην άλλη πλευρά, τη Δυτική Όχθη και το μικρό εκείνο κομμάτι που έχει απομείνει στην Παλαιστίνη… Μπορείτε να δείτε το χάρτη με περισσότερες φωτογραφίες και ανταποκρίσεις στο: Live Trip Traveller

Πωωωωω...., θέλω να έρθω να παίξω!!

Η επιστροφή… Τρία χρόνια πέρασαν από τότε που αποχαιρέτησα συγγενείς και φίλους στη Θεσσαλονίκη. Έκτοτε εξερεύνησα 39 χώρες, κυρίως στην Αφρική, μ’ ένα μικρό και ταπεινό Honda XR 250, μια μοτοσυκλέτα 20 ετών, που την ανακατασκεύασα, την τροποποίησα και την ονόμασα «Μπαομπάμπη». Ξεκίνησα αυτό το ταξίδι με τη Χριστίνα Πεφάνη, συνέχισα μόνος, γνώρισα τη Στέλλα Φωτακάκη, έκανα εκατοντάδες νέους φίλους σ’ όλο τον κόσμο, εργάστηκα στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, ένιωσα σα στο σπίτι μου σε χώρες τις οποίες ούτε που φανταζόμουν πως θα επισκεπτόμουν, κοιμήθηκα στο ύπαιθρο, σε πολυτελείς βίλες με πισίνα, σε αστυνομικά τμήματα, κατάφερα να περάσω από 310 μπλόκα της αστυνομίας και του στρατού, έπαθα ελονοσία, θεραπεύτηκα, μ’ έκλεψαν, με βοήθησαν, αντίκρισα τα μεγαλύτερα άγρια ζώα της Αφρικής πάνω από τη σέλα της μοτοσυκλέτας μου, χάθηκα στις χαοτικές της πόλεις, χάρηκα εκτός δρόμου οδήγηση, έπεσα, σηκώθηκα, απόλαυσα την περιπέτεια, φιλοξενήθηκα από μαύρους Αφρικανούς, από λευκούς Αφρικανούς, από μιγάδες και τελικά νιώθω πολύ πλουσιότερος. Μη με παρεξηγήσετε, τα οικονομικά μου είναι ανέκαθεν φτωχικά, αλλά η ψυχή και το μυαλό μου είναι πολύ πιο βαρυφορτωμένα απ’ ότι τρία χρόνια πριν. Αυτό το ταξίδι μου προσέφερε ανεκτίμητες σπουδές και εμπειρίες που κανένα πανεπιστήμιο δε θα μπορούσε να μου προσφέρει. Φυσικά, οφείλω να ευχαριστήσω από τα βάθη της καρδιάς μου όλους αυτούς τους εκατοντάδες ανθρώπους που με βοήθησαν να πάω ένα βήμα παραπέρα και να φέρω εις πέρας την αποστολή μου. Αφού ολοκλήρωσα τις περιπέτειές μου στην Αφρική, συνέχισα στη Μέση Ανατολή. Οι μόνες δύο χώρες που ήταν εφικτό να επισκεφτώ ήταν η Ιορδανία και το Ισραήλ. Δυστυχώς, είναι αδύνατον να επιστρέψω οδικώς στην Ελλάδα, λόγω του πολέμου στη Συρία και το Ιράκ. Πρέπει να μεταφέρω τη μοτοσυκλέτα μου με καράβι από τη Haifa του Ισραήλ στο Λαύριο. Εν τω μεταξύ, θα πετάξω στην Αθήνα για να παραλάβω το Μπαομπάμπη μου στην ώρα του. Μετά από τρία χρόνια, θα χαρώ πολύ να σας ξαναδώ στην άφιξή μου στην Ελλάδα. Τη Δευτέρα 27 Ιουνίου 2016, μπορούμε να ξανασυναντηθούμε στην Αθήνα! Θα είμαι στο χώρο στάθμευσης του Θεάτρου του Λυκαβηττού στις 20:00. Εκεί μπορούμε ν’ απολαύσουμε μια όμορφη βραδιά με ιστορίες από την Αφρική… Παλιοί και νέοι φίλοι, γνωστοί και άγνωστοι, είστε όλοι ευπρόσδεκτοι! Στη Θεσσαλονίκη θα φτάσω την Τετάρτη 29 Ιουνίου 2016. Το σημείο συνάντησης δε θα μπορούσε να είναι άλλο από εκείνο όπου αποχαιρετιστήκαμε. Θα τα πούμε, λοιπόν, στο Λευκό Πύργο στις 20:00!

Αίγυπτος: Από το Νείλο στην Ερυθρά Θάλασσα! Είναι γνωστό στους ταξιδιώτες πως η Αίγυπτος αποτελεί μια από τις πιο δύσκολες χώρες για να μπει κανείς με το δικό του όχημα… Από την εποχή των Φαραώ, οι Αιγύπτιοι φημίζονταν για την ανεπτυγμένη, για εκείνα τα χρόνια, και πολύπλοκη γραφειοκρατία τους. Το κράτος ευημερούσε χάρη στη βαριά φορολογία που πλήρωναν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι και ειδικά τα διερχόμενα καραβάνια. Μερικές χιλιετίες αργότερα φαίνεται πως δεν έχουν αλλάξει και πολλά. Η γραφειοκρατία παραμένει σχεδόν η ίδια, ενώ η βαριά φορολογία συνεχίζει να πέφτει σαν πέλεκυς σε όποιον θέλει να γευτεί το «δώρο του Νείλου»… Μετά από εξήμισι ώρες, κατάφερα να διασχίσω κάποια από τα δυσκολότερα σύνορα της Αφρικής και του κόσμου όλου. Ώρα ν’ απολαύσω τη βαρκάδα στα νερά του Νείλου… Επί εξήμισι ώρες έτρεχα από γραφείο σε γραφείο για να βγάλω αιγυπτιακές πινακίδες για τη μοτοσυκλέτα μου, να πληρώσω φόρους, παράβολα για να μπω στο συνοριακό σταθμό, παράβολα για να βγω απ’ το συνοριακό σταθμό, παράβολα για να ελέγξουν τα μπαγκάζια μου, παράβολα για να ελέγξουν την υγεία μου (ποτέ δεν το έκαναν βέβαια) και οτιδήποτε άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς για να ξεζουμίσει έναν ταξιδιώτη… Ήταν η πρώτη φορά που έπρεπε να προμηθευτώ ντόπιες πινακίδες για το Μπαομπάμπη μου. Ποτέ δεν είχα χρειαστεί τόση ώρα για να διασχίσω σύνορα, αλλά όταν τα κατάφερα, ήμουν χαρούμενος. Άλλωστε, μόλις μέχρι πριν λίγα χρόνια, κάθε ταξιδιώτης έπρεπε να βάλει το όχημά του σε καράβι, που έκανε τρεις μέρες να φτάσει απ’ το Σουδάν στην Αίγυπτο. Τότε η διαδικασία ήταν πολύ πιο ακριβή και πολύπλοκη. Το Παλιό Παζάρι του Ασουάν Η πρώτη μου στάση στην Αίγυπτο ήταν στο Abu Simbel. Οι πρώτοι ναοί που αντίκρισα στη χώρα, ήταν και οι πιο εντυπωσιακοί! Τα μεγαλοπρεπή κατασκευάσματα του Ραμσής του Β’ είχαν λαξευτεί στο βραχώδη λόφο μεταξύ του 1274 και του 1244 π.Χ.. Πιο πρόσφατα, οι ναοί κινδύνευαν από τα νερά της τεχνητής Λίμνης Nasser. Έτσι ολόκληρα τα κτίσματα έγιναν δύο χιλιάδες κομμάτια βάρους από δέκα έως σαράντα τόνους έκαστο! Η μεταφορά των ναών στο Abu Simbel ολοκληρώθηκε το 1968. Οι μεγαλοπρεπείς ναοί του Ραμσής του Β’ είχαν λαξευτεί στο βραχώδη λόφο μεταξύ του 1274 και του 1244 π.Χ.. Έπρεπε να μεταφερθούν ολόκληροι για να γλιτώσουν από τα νερά της τεχνητής Λίμνης Nasser! Συνήθως ακολουθούσα το Νείλο στην πορεία μου προς τα βόρεια. Εξερεύνησα τη γραφική πόλη του Ασουάν, το Kom Ombo (Όμβοι), το Edfu (Απολλινόπολις), την Esna (Λατόπολις) και το Λούξορ. Σε κάθε μου βήμα έμενα έκπληκτος όταν επισκεπτόμουν τους αρχαίους, αιγυπτιακούς ναούς και τάφους! Κάθε εκατοστό των μνημείων στολίζεται από εντυπωσιακά ανάγλυφα. Δε μπορούσα να πάψω να τα θαυμάζω και να φαντάζομαι πόσο μεγαλοπρεπής ήταν αυτός ο πολιτισμός, ένας από τους αρχαιότερους στον κόσμο. Προσπαθούσα να φανταστώ την ηλικία αυτών των μνημείων, αλλά είναι κάτι που δεν το χωρά ο νους… Πρόκειται για μοναδικά μνημεία που κατασκευάστηκαν τρεις, τέσσερις, μέχρι και πέντε χιλιάδες χρόνια πριν! Ο μεγαλοπρεπής Ναός του Λούξορ στις αρχαίες Θήβες συνδεόταν με τους ναούς του Καρνάκ μέσω της Λεωφόρου των Σφιγγών, μήκους τριών χιλιομέτρων. Στο Λούξορ αποφάσισα να δοκιμάσω κάτι μοναδικό… Η Magic Horizon ανέλαβε να μ’ ανεβάσει στους ουρανούς μέσα σ’ ένα αερόστατο, πετώντας πάνω απ’ το Νείλο και τα μεγαλοπρεπή μνημεία των αρχαίων Θηβών! Πρώτη φορά έμπαινα σε αερόστατο κι ήταν αξέχαστη εμπειρία. Η πτήση ήταν τόσο ήσυχη… Ούτε που κατάλαβα πότε απογειωθήκαμε. Ξαφνικά είδα πως η Γη βρισκόταν αρκετά μέτρα κάτω απ’ τα πόδια μου! Δε φορούσα κράνος ή ζώνη ασφαλείας. Δεν καθόμουν καν. Στεκόμουν όρθιος σ’ ένα καλάθι κι ένιωθα απολύτως ελεύθερος καταμεσής τ’ ουρανού! Η Magic Horizon ανέλαβε να μ’ ανεβάσει στους ουρανούς μέσα σ’ ένα αερόστατο, πετώντας πάνω απ’ το Νείλο και τα μεγαλοπρεπή μνημεία των αρχαίων Θηβών! Επισκέφτηκα τα Δένδαρα για να θαυμάσω ακόμη έναν εντυπωσιακό ναό από την εποχή των Φαραώ. Κάπου εκεί ξεκίνησαν οι μπελάδες μου με την αιγυπτιακή αστυνομία, που δε θα τελείωναν μέχρι να βγω από τη χώρα, περίπου δυο μήνες αργότερα… Συνήθως με αντιμετώπιζαν είτε ως τρομοκράτη είτε ως V.I.P.. Όταν στάθμευσα τη μοτοσυκλέτα μου στο Κάιρο και κλείδωσα το κράνος μου εκεί, κάποιοι ασφαλίτες κατέστρεψαν την ενδοεπικοινωνία της Sena, αφού νόμιζαν πως είναι βόμβα!!! Πέρασα ατελείωτες ώρες σε αστυνομικά τμήματα για ανάκριση, ενώ πολλές φορές με συνόδευαν όταν οδηγούσα ή ακόμη κι όταν περπατούσα! Ποτέ δεν πέρασα τόσο χρόνο με αστυνομικούς σε άλλη χώρα… Άλλη μια φορά με πέρασαν για τρομοκράτη… Όταν το κράνος μου ήταν κλειδωμένο στη μοτοσυκλέτα, κάποιοι «ταλαντούχοι», Αιγύπτιοι ασφαλίτες κατέστρεψαν την ενδοεπικοινωνία της Sena, αφού τη θεώρησαν βόμβα!!! Έφτασα στο Κάιρο αφού επισκέφτηκα το Μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου, το πρώτο χριστιανικό μοναστήρι που δημιουργήθηκε στον κόσμο. Το Κάιρο έχει τόσες ενδιαφέρουσες γειτονιές, που μια ‘βδομάδα δεν είναι αρκετή για να τις εξερευνήσει κανείς! Η επόμενή μου στάση ήταν στην ατμοσφαιρική Αλεξάνδρεια. Αυτή ήταν μια σπουδαία στιγμή για ‘μένα… Μετά από δυόμισι χρόνια αντίκρισα ξανά τη Μεσόγειο! Την είχα αποχαιρετήσει στο Μαρόκο. Έκτοτε διέσχισα τις αχανείς ερήμους και τις σαβάνες της Αφρικής, χώθηκα στις πυκνές της ζούγκλες, ανέβηκα στα βουνά της, έφτασα στο νοτιότερο άκρο της ηπείρου και βγήκα ξανά αλώβητος στη Μεσόγειο! Κάπου εδώ ένας τεράστιος κύκλος κλείνει… Αυτός ο δερβίσης περιστρεφόταν αδιάκοπα σα σβούρα επί είκοσι λεπτά, ενώ συγχρόνως έκανε κινήσεις ακριβείας στο καραβάν σεράι Al-Ghouri! Απορούσα πώς στεκόταν στα πόδια του μετά απ’ αυτό… Ένα από τα μέρη που ονειρευόμουν να επισκεφτώ, παρόλο που ήταν πολύπλοκο κι εκτός της διαδρομής μου, ήταν η μυστικιστική Όαση της Σίβα! Πέρασα από το El Alamein και τη Marsa Matruh, όπου απόλαυσα το πρώτο μου μπάνιο στη θάλασσα για το 2016 κι ήταν στα τιρκουάζ νερά της Μεσογείου. Η Όαση της Σίβα βρίσκεται περίπου 300 χιλιόμετρα απ’ την ακτή, καταμεσής της ερήμου, δίπλα στα σύνορα με τη Λιβύη. Είναι ένας απομακρυσμένος, γαλήνιος παράδεισος. Τα φοινικοδάση και οι φυσικές πηγές αποτελούσαν καταφύγιο για τους ταξιδιώτες της ερήμου από τ’ αρχαία χρόνια. Εκεί πήγε κι ο Αλέξανδρος για να επισκεφτεί το σπουδαίο Μαντείο του Άμωνα, όπου οι ιερείς τον αναγνώρισαν ως υιό του θεού. Το Shali Lodge μου προσέφερε μια άνετη διαμονή, αλλά και προστασία απ’ τη ζέστη. Οι χοντροί τοίχοι του παραδοσιακού, πολυτελούς ξενώνα, φτιαγμένοι από λάσπη, έκαναν θαύματα! Την υπόλοιπη ώρα δροσιζόμουν στις φυσικές πηγές, βλέποντας τους φοίνικες πάνω απ’ το κεφάλι μου… Το Shali Lodge αποτελείται από χοντρούς τοίχους που είναι χτισμένοι με πέτρες, λάσπη και αλάτι. Έτσι κρατούσαν οι αυτόχθονες τα σπίτια τους δροσερά και μέχρι σήμερα η παράδοση αυτή κάνει θαύματα! Ήταν ώρα να ξεκινήσω τη δυσκολότερη και σπουδαιότερη αποστολή που έπρεπε να φέρω εις πέρας στην Αίγυπτο… Έπρεπε να διασχίσω τη Διώρυγα του Σουέζ, για να φτάσω στη Χερσόνησο του Σινά. Αυτό απαγορεύεται για τις μοτοσυκλέτες για λόγους που μόνο οι άκρως μυστικές υπηρεσίες της Αιγύπτου γνωρίζουν! Υπάρχουν αρκετές φασαρίες με τους αντάρτες στο Βόρεια Σινά, όπου ούτως ή άλλως δε θα πλησίαζα. Το Νότιο Σινά, ωστόσο, είναι ασφαλές και μαγευτικό. Δεν ήταν μόνο πως ήθελα να επισκεφτώ την περιοχή. Έπρεπε να την επισκεφτώ για να συνεχίσω το οδοιπορικό μου. Άλλος τρόπος να φτάσω στη Μέση Ανατολή δεν υπήρχε! Γι’ αυτό αγωνιζόμουν επί ένα μήνα να μου δώσουν ειδική άδεια για να διασχίσω την άτιμη Διώρυγα του Σουέζ. Τελικά κατάφερα να συνεχίσω το ταξίδι μου προς την Ανατολή χάρη σε κάποιους καταπληκτικούς, ντόπιους μοτοσυκλετιστές… Έτσι ξεκίνησε η Αραβική Άνοιξη στην Αίγυπτο. Είναι κρίμα που αποδείχτηκε φθινόπωρο… Ένα προσκύνημα στο ιστορικό, ελληνορθόδοξο Μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης ήταν απαραίτητο μετά από τέτοια επιτυχία! Οι φιλικοί μοναχοί με καλωσόρισαν κι έγινα μέρος της μοναστικής κοινότητας για λίγες μέρες. Ανέβηκα στην Αγία Κορυφή του Όρους Σινά, όπου χριστιανοί, μουσουλμάνοι και ιουδαίοι πιστεύουν πως ο Θεός παρέδωσε εκεί τις Δέκα Εντολές στο Μωυσή. Ένιωθα την ιερότητα του τόπου σε κάθε μου βήμα και ήμουν ευγνώμων που κατάφερα να φτάσω εκεί. To ιστορικό, ελληνορθόδοξο Μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης φιλοξενεί μια από τις παλαιότερες μοναστικές κοινότητες του κόσμου που λειτουργεί αδιάκοπα. Εκεί φυλάσσεται μια πολύτιμη συλλογή μεσαιωνικών χειρογράφων, η δεύτερη μεγαλύτερη, μετά από αυτήν του Βατικανού. Μερικές εγκόσμιες απολαύσεις στην Ερυθρά Θάλασσα ήταν το τελευταίο πράγμα που χάρηκα στην Αίγυπτο. Επέλεξα τη μικρή, μποέμικη κωμόπολη του Dahab, που περιβάλλεται από τα πιο όμορφα υποθαλάσσια τοπία που έχω δει! Είναι παράδεισος για δύτες, αλλά και για όσους θέλουν ν’ απολαύσουν το τοπίο με μια μάσκα κι έναν αναπνευστήρα. Η Dive Urge ήταν η καταδυτική εταιρεία που ανέλαβε να με ξεναγήσει στα θαύματα αυτά της φύσης. Ο βυθός της θάλασσας ήταν γεμάτος κοράλλια και πολύχρωμα, εξωτικά ψάρια. Ένιωθα σα να πρωταγωνιστώ σε ντοκιμαντέρ! Το βόρειο κομμάτι της Ερυθράς Θάλασσας θεωρείται παράδεισος για τους δύτες, εξαιτίας των κοραλλιών και των πολύχρωμων, εξωτικών ψαριών του. Είναι σίγουρα ένα από τα πιο όμορφα υποθαλάσσια τοπία που ‘χω δει! Μετά από δυο μήνες και 5.650 χιλιόμετρα στην Αίγυπτο, μπορώ με σιγουριά να πω ότι άξιζε τον κόπο και τα προβλήματα που αντιμετώπισα. Έκανα αρκετούς φίλους σ’ όλη τη χώρα, που με βοηθούσαν σε κάθε μου βήμα. Ήξερα πως η Αίγυπτος αποτελεί μια από τις δυσκολότερες χώρες στον κόσμο για να μπει κανείς με το δικό του όχημα. Ωστόσο, είναι εύκολο, φθηνό κι απολαυστικό να την επισκεφτεί κανείς με αεροπλάνο. Στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας η ασφάλεια δεν αποτελεί πια πρόβλημα, ενώ υπάρχει μια τεράστια ποικιλία αξιοθέατων: μεγαλοπρεπή, αρχαία μνημεία, εξωτικές παραλίες, μαγικές έρημοι, δροσερές οάσεις, ο ατμοσφαιρικός Νείλος και άλλα… Στην Αίγυπτο γιόρτασα χίλιες «τρελές» μέρες στους δρόμους της Αφρικής! Μπορείτε να δείτε το χάρτη με περισσότερες φωτογραφίες και ανταποκρίσεις στο: Live Trip Traveller

Σουδάν: Ο φιλικότερος λαός της Αφρικής! Όταν κάποιος μπαίνει στο Σουδάν από την Αιθιοπία, αμέσως καταλαβαίνει τη διαφορά… Οι δρόμοι είναι άδειοι. Δεν έχουν ούτε κόσμο ούτε ζώα, πράγμα που κάνει την οδήγηση παιχνιδάκι. Το τοπίο δεν είναι ορεινό και οι δρόμοι αποτελούνται από ατελείωτες ευθείες. Αυτό σημαίνει πως μπορούσαμε να καλύψουμε μεγαλύτερη απόσταση σε μια μέρα, οπότε φτάσαμε στο Χαρτούμ σε δυο μέρες. Ζωοπάζαρο στο Omdurman Λέγεται πως το Χαρτούμ είναι το Ντουμπάι της Αφρικής. Την τελευταία δεκαετία αναπτύσσεται ταχέως και ουρανοξύστες ξεπηδούν από παντού. Παρόλ’ αυτά, μέρη όπως το Omdurman ή το Νησί Tuti, στη συμβολή του Λευκού και του Γαλάζιου Νείλου, δίνουν την αίσθηση ενός μεγάλου χωριού. Αυτή ήταν μια πολύ καλή εισαγωγή για ‘μας στη σουδανική κουλτούρα. Αποτελεί ένα ενδιαφέρον συνονθύλευμα αραβικής και αφρικανικής κουλτούρας. Αυτό ήταν εμφανές και στην κουζίνα… Κάθε μέρα το γιορτάζαμε με γύρους, φαλάφελ, ψητά κρέατα ή κουκιά! Φρέσκοι, φυσικοί χυμοί διατίθεντο παντού για να μας δροσίσουν. Μαγαζάκια που στύβουν φρέσκους χυμούς είναι συνηθισμένα στο Σουδάν… Αυτό ήταν μάνγκο! Φεύγοντας απ’ την πρωτεύουσα, πήραμε το δρόμο προς τα βόρεια. Αρχικά επισκεφτήκαμε δυο κουσιτικούς ναούς στο αρχαίο Βασίλειο της Μερόης. Εκεί είδα για πρώτη φορά τους μεγαλοπρεπείς ναούς που ήταν αφιερωμένοι σε αρχαίες αιγυπτιακές ή κουσιτικές θεότητες. Οι ναοί με άφησαν άφωνο, ενώ οι απομακρυσμένες τοποθεσίες μέσα στην έρημο, έκαναν την εμπειρία ακόμη πιο μαγευτική. Ο κουσιτικός ναός στη Naqa, που ήταν μέρος του αρχαίου Βασιλείου της Μερόης, ήταν αφιερωμένος στην αιγυπτιακή θεότητα του Άμωνα. Οι περισσότεροι συνδέουν στο μυαλό τους τις πυραμίδες με την Αίγυπτο. Ωστόσο, πολύ περισσότερες πυραμίδες έχουν βρεθεί στο Σουδάν! Εκεί χτίζονταν από το 720 π.Χ. έως το 350 μ.Χ.. Δεν είναι τόσο μεγαλοπρεπείς όσο οι αντίστοιχες αιγυπτιακές, αλλά τ’ απομονωμένα τοπία είναι που τις κάνουν ιδιαίτερες. Καθώς ο ήλιος βασίλευε, εξερευνούσαμε τις Πυραμίδες της Μερόης χωρίς να υπάρχει τουρίστας στον ορίζοντα. Το πιο μαγευτικό, όμως, ήταν η ελεύθερη κατασκήνωση δίπλα στις πυραμίδες, που λούζονταν με το φως ενός ολόγιομου φεγγαριού! Πυραμίδες δε χτίζονταν μόνο στην Αίγυπτο. Η αλήθεια είναι πως πολύ περισσότερες έχουν βρεθεί στο Σουδάν! Οι πιο φημισμένες είναι αυτές της Μερόης. Αφού θαυμάσαμε την παλιά, αποικιοκρατική αρχιτεκτονική της Atbara, κατευθυνθήκαμε δυτικά αφήνοντας για λίγο πίσω μας το Νείλο. Το Άγιον Όρος του Σουδάν, το Jebel Barkal, βρίσκεται στην Karima. Εκεί σώζονται και οι πιο άρτιες πυραμίδες, από τον 3ο αιώνα π.Χ.. Στο γειτονικό χωριό El Kurru επισκεφτήκαμε κάποιους εντυπωσιακούς βασιλικούς τάφους. Εκεί ήταν και το ιδανικό μέρος για να κατασκηνώσουμε στην όχθη του Νείλου και ν’ απολαύσουμε μια ωραία βραδιά δίπλα στο ποτάμι! Ο αρχαίος Τάφος του Βασιλιά Τεμένθη στο El Kurru Κάναμε έναν κύκλο για να επισκεφτούμε την Παλιά Dongola, έναν εγκαταλειμμένο οικισμό σ’ ένα όμορφο, παραποτάμιο μέρος που κατοικούνταν από τον 7ο έως το 14ο αιώνα μ.Χ.. Κάποιες κολόνες, πλίνθινα μαυσωλεία και σπίτια στέκουν ακόμη στην άμμο. Δεν υπήρχε ψυχή τριγύρω κι αυτό έκανε την εξερεύνηση ακόμη πιο ενδιαφέρουσα! Η αμμοθύελλα έφερε αρκετή άμμο στο δρόμο προς την Παλιά Dongola. Στη νέα πόλη της Dongola φιλοξενηθήκαμε από μια σουδανική οικογένεια. Μας είχαν σα βασιλιάδες! Όταν προσπαθήσαμε να μην τους βάλουμε σε κόπο, η γυναίκα μας είπε σοβαρή πως σύμφωνα με τη σουδανική κουλτούρα, πρέπει να ταΐσουν τους μουσαφίρηδες, να τους ετοιμάσουν το μπάνιο και να τους προσφέρουν ένα μέρος για να ξεκουραστούν. Μας έκαναν να θυμηθούμε τη φιλοξενία των Ασιατών… Ακόμα κι όταν κανείς ρωτά για κατευθύνσεις, προκαλεί τις αρχαίες παραδόσεις φιλοξενίας των Σουδανών. Ένα πλούσιο πρωινό σερβιρίστηκε στο χωράφι: μακαρόνια, πατάτες, κουκιά, ντοματοσαλάτα, ψωμί, χουρμάδες και τσάι. Εκεί η Κωνσταντίνα με αποχαιρέτησε κι έφυγε προς το Χαρτούμ, για να πετάξει πίσω στην Ελλάδα. Εγώ συνέχισα το ταξίδι μου βόρεια προς την Kerma, όπου βρίσκεται η Δυτική Deffufa. Θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα και παλαιότερα ανθρώπινα κατασκευάσματα στην Αφρική! Ήταν ένας πλινθόκτιστος ναός πάνω στον οποίο γίνονταν τελετές. Το Μαυσωλείο του Σεΐχη Ίντρις στο χωριό Quikkah Ο ήσυχος δρόμος που διασχίζει την έρημο, με οδήγησε στη Wadi Halfa, μια κωμόπολη κοντά στα αιγυπτιακά σύνορα. Δυστυχώς, η βίζα μας δε μας επέτρεπε να μείνουμε στο Σουδάν περισσότερο από δυο ‘βδομάδες. Όπως και να ‘χει, απολαύσαμε ιδιαίτερα αυτήν τη χώρα κι ο σημαντικότερος λόγος γι’ αυτό ήταν οι κάτοικοί της. Θεωρούσαμε τους Γουινέζους το φιλικότερο λαό στην Αφρική, αλλά οι Σουδανοί φτάνουν σε άλλο επίπεδο! Ήξερα πως όλα θ’ άλλαζαν και θα γίνονταν πιο δύσκολα όταν θα περνούσα τα σύνορα της Αιγύπτου, αλλά έπρεπε να συνεχίσω… Το είχα ακούσει, αλλά τώρα δεν έχω καμιά αμφιβολία… Οι Σουδανοί είναι μακράν ο πιο φιλόξενος λαός στην Αφρική! Μπορείτε να δείτε το χάρτη με περισσότερες φωτογραφίες και ανταποκρίσεις στο: Live Trip Traveller

Αιθιοπία: Μια ιστορική διαδρομή στο βορρά Είχαμε προγραμματίσει τη διαδρομή μας στο βορρά έτσι, ώστε ν’ ακολουθούμε τις θρησκευτικές γιορτές της Αιθιοπίας. Ο εορτασμός των Χριστουγέννων στους μεσαιωνικούς, λαξευμένους στο βράχο ναούς της Lalibela είναι μια μοναδική εμπειρία. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, χιλιάδες πιστοί συγκεντρώνονται γύρω απ’ αυτά τα μεγαλοπρεπή μνημεία που με κόπο λαξεύτηκαν στους βράχους. Κάποιοι από αυτούς τους ναούς, μάλιστα, είναι μονολιθικοί. Το προαύλιο, οι αίθουσες, οι κολώνες, η διακόσμηση έχουν όλα σχηματιστεί σκαλίζοντας έναν και μόνο βράχο! Η λειτουργία των Χριστουγέννων διαρκεί όλη νύχτα κι οι προσκυνητές ψέλνουν, προσεύχονται και διαβάζουν ιερά κείμενα μ’ ένα κεράκι αναμμένο. Χιλιάδες πιστοί περνούν ολόκληρη τη νύχτα των Χριστουγέννων στους μεσαιωνικούς, λαξευμένους στο βράχο ναούς της Lalibela ψάλλοντας, κάνοντας προσευχές και διαβάζοντας ιερά κείμενα μ’ ένα κεράκι αναμμένο. Η σπουδαιότερη γιορτή της χριστιανοσύνης στην Αιθιοπία είναι τα Θεοφάνεια. Οι πιο φανταχτεροί εορτασμοί λαμβάνουν χώρα στο Gonder, που φημίζεται για τα αφρικανικά κάστρα του 17ου αιώνα! Το πιο διάσημο είναι το εντυπωσιακό Παλάτι του Αυτοκράτορα Fasilada, ύψους τριάντα δύο μέτρων. Οι εορτασμοί γίνονται στα Λουτρά του Fasilada, τα οποία γεμίζουν αργά και σταδιακά με νερό επί τρεις ημέρες. Το πρωί των Θεοφανείων, όταν ο ιερέας σβήσει ένα κερί στα νερά, αυτά ευλογούνται. Εκείνη τη στιγμή εκατοντάδες πιστοί βουτούν στο νερό γελώντας και πετώντας νερό ολόγυρά τους! Ο κόσμος τους δίνει μπουκάλια για να τους τα γεμίσουν με αγιασμό, ενώ νεαροί κάνουν βουτιές στα ρηχά νερά από απίστευτα ψηλά δέντρα. Τα Θεοφάνεια είναι η σπουδαιότερη γιορτή της χριστιανοσύνης στην Αιθιοπία. Εκατοντάδες πιστοί βουτούν εκείνη τη μέρα στα Λουτρά του Αυτοκράτορα Fasilada στο Gonder! Διασχίσαμε τα πανέμορφα Όρη Simien και φτάσαμε στο Aksum μετά από αμέτρητα πλαγιάσματα όλη μέρα στους έρημους, ορεινούς δρόμους. Αυτή ήταν η πρωτεύουσα του αρχαίου Βασιλείου της Αξώμης. Ένας σπουδαίος πολιτισμός είχε αρχίσει ν’ αναπτύσσεται εκεί από το 400 π.Χ.. Μέχρι σήμερα κάποιες πανύψηλες στήλες στέκονται εκεί ανά τους αιώνες. Η Μεγάλη Στήλη ήταν το μεγαλύτερο μονολιθικό κομμάτι που η ανθρωπότητα προσπάθησε να εγείρει. Ζύγιζε 520 τόνους! Κάτι, όμως, δεν πήγε καλά κι η Μεγάλη Στήλη βρέθηκε σωριασμένη στο έδαφος, όπου διατηρείται μέχρι σήμερα. Ένας σπουδαίος πολιτισμός ξεκίνησε ν’ αναπτύσσεται στο Βασίλειο της Αξώμης από το 400 π.Χ.. Αυτά τα γιγάντια μνημεία έπαιζαν το ρόλο επιτύμβιων στηλών για τους τοπικούς άρχοντες. Στην περιοχή του Tigray θαυμάσαμε τους απομακρυσμένους, μεσαιωνικούς ναούς που είναι λαξευμένοι στους βράχους. Ύστερα ήταν ώρα να εξερευνήσουμε ένα από τα πιο μοναδικά μέρη της Αιθιοπίας: το Βύθισμα του Danakil! Είναι σα να πηγαίνει κανείς στον Άρη… Αποτελεί μια από τις χαμηλότερες, αλλά και την πιο ζεστή κατοικημένη περιοχή στον πλανήτη μας. Βρίσκεται στα σύνορα με την Ερυθραία σε υψόμετρο 125 μέτρων κάτω από το επίπεδο της θάλασσας. Η θερμοκρασία συχνά ξεπερνά τους 50o C! Μόνο οι Afar καταφέρνουν να επιβιώσουν σ’ αυτούς τους αφιλόξενους τόπους, αλλά ακόμη κι αυτοί ζουν μια ημινομαδική ζωή, αφού τα καλοκαίρια μετακινούνται στα βουνά. Ο ναός Abuna Yemata Guh είναι λαξευμένος σε μια σπηλιά καταμεσής ενός απόκρημνου βράχου που υψώνεται κατακόρυφα από τη γη. Είναι τρομακτική η αναρρίχηση μέχρι εκεί, αλλά το τοπίο και οι παλιές αγιογραφίες αξίζουν τον κόπο! Δεν επιτρέπεται σε ανεξάρτητους ταξιδιώτες να επισκεφτούν το Βύθισμα του Danakil ασυνόδευτοι. Έτσι έπρεπε να χρησιμοποιήσω τις υπηρεσίες του ταξιδιωτικού πρακτορείου Ethio Travel and Tours (E.T.T.) και να ταξιδέψω με άλλους τουρίστες. Εκείνα τα τοπία αναμφισβήτητα άξιζαν τον κόπο… Είναι απίστευτο να βλέπει κανείς τους Afar να εξορύσσουν το αλάτι από το έδαφος με τον ίδιο τρόπο που το εξόρυσσαν κι οι πρόγονοί τους αιώνες πριν. Μέχρι σήμερα τα καραβάνια με τις καμήλες ταξιδεύουν επί πέντε μέρες από τα -125 μέτρα υψόμετρο μέχρι τα 2.100, για να πουλήσουν αυτό το πολύτιμο αγαθό στην πόλη του Mekele. Στο απόκοσμο Βύθισμα του Danakil, έναν από τους πιο αφιλόξενους τόπους στη γη, οι Afar εξορύσσουν το αλάτι εδώ και αιώνες… Η Λίμνη Dallol είναι από μόνη της ένα αλλόκοτο αξιοθέατο… Τα πλούσια ορυκτά της περιοχής δημιουργούν μια πολύχρωμη παλέτα της φύσης! Το θειάφι δίνει το κίτρινο χρώμα, ο χαλκός δίνει τις κοκκινωπές αποχρώσεις, το μαγγάνιο δίνει το μωβ και το αλάτι στολίζει το τοπίο σα χιόνι με κατάλευκους, παράξενους σχηματισμούς. Το νερό ακούγεται από τη γη να κοχλάζει. Εκεί δε βάζει ούτε δαχτυλάκι κανείς, αφού αυτά τα υγρά έχουν μετατραπεί σε πανίσχυρα οξέα! Δε βρίσκομαι στον Πλανήτη Άρη… Στη Γη είμαι ακόμη! Αυτή είναι η παλέτα της φύσης στη Λίμνη Dallol! Το τοπίο γινόταν ακόμη πιο εξωπραγματικό όσο πλησιάζαμε ένα άλλο ιδιαίτερο μέρος του Άρη… ε, συγγνώμη, στη Γη είμαστε ακόμη! Ποτέ δε φανταζόμουν πως θα μπορούσα να βρεθώ τόσο κοντά στον κρατήρα ενός από τα πιο ενεργά ηφαίστεια στον κόσμο, το Irta’ale! Μπορούσαμε να δούμε τη λάβα που μετακινούνταν κι εκρήγνυτο. Μέσα στο απόλυτο σκοτάδι της περιοχής, η κοκκινωπή, καυτή λάβα έμοιαζε με ατελείωτα πυροτεχνήματα! Ποτέ δε φανταζόμουν πως θα μπορούσα να βρεθώ τόσο κοντά στον κρατήρα ενός από τα πιο ενεργά ηφαίστεια στον κόσμο, το Irta’ale! Μετά από σχεδόν τρεις μήνες και 8.500 χιλιόμετρα εξερευνώντας αυτήν τη μοναδική χώρα, μπορώ μόνο να επιβεβαιώσω όσα είναι ήδη γνωστά για την Αιθιοπία. Ναι, οι παρενοχλήσεις είναι πολλές κι αρκετοί ντόπιοι δεν είναι φιλικοί. Δυστυχώς, συχνά κάνουν τους ξένους να αισθάνονται ανεπιθύμητοι. Γνωρίσαμε τουρίστες που βρήκαν επειγόντως πτήση για να φύγουν από την Αιθιοπία και να σώσουν τις διακοπές τους! Αν ψάχνει κανείς για μια χώρα όπου μπορεί να χαλαρώσει και ν’ απολαύσει τις διακοπές του, τότε σίγουρα η Αιθιοπία δεν είναι ο ιδανικός προορισμός. Αν, όμως, αναζητά την περιπέτεια και μια μοναδική κουλτούρα με βαθιές ρίζες στην αρχαιότητα, τότε η Αιθιοπία θα τον μαγέψει! Τα πάντα έχουν λαξευτεί στους βράχους στους μεσαιωνικούς ναούς της Lalibela. Μπορείτε να δείτε το χάρτη με περισσότερες φωτογραφίες και ανταποκρίσεις στο: Live Trip Traveller

Αιθιοπία: Μια ιδιαίτερη χώρα! Η Αιθιοπία φημίζεται για τη μοναδική της κουλτούρα, που δε θυμίζει ούτε την υπόλοιπη Ανατολική Αφρική ούτε τη Βόρεια Αφρική ούτε κάτι άλλο. Αποτελεί ένα ξεχωριστό κεφάλαιο. Είναι η μόνη αφρικανική χώρα που ουσιαστικά δεν έχει αποικιοκρατηθεί ποτέ, παρόλο που η Ιταλία έκανε κάποιες προσπάθειες. Είναι, επίσης, μια χώρα με βαθιά ιστορία στην ορθοδοξία. Στο μεγαλύτερο μέρος της Υποσαχάριας Αφρικής, ο χριστιανισμός έφτασε τους τελευταίους αιώνες με τον ερχομό των ιεραποστόλων και των αποικιοκρατών. Η Αιθιοπία, ωστόσο, θεωρείται πως είναι η δεύτερη χώρα στον κόσμο, μετά την Αρμενία, που υιοθέτησε το χριστιανισμό ως θρησκεία του κράτους! Ορθόδοξη λειτουργία στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Γεωργίου της Addis Ababa Η Αιθιοπία, επίσης, έχει τη φήμη μιας δύσκολης χώρας για να περιηγηθεί κανείς, ειδικά με το δικό του όχημα. Πολλοί είναι εκείνοι που δεν είναι φιλικοί, ενώ οι παρενοχλήσεις είναι περισσότερες απ’ όσες ο μέσος επισκέπτης θ’ ανεχόταν. Παιδιά σ’ όλη τη χώρα πετούν πέτρες σε διερχόμενα οχήματα, ενώ οι δρόμοι είναι γεμάτοι ζώα, κόσμο, ποδηλάτες και κάρα. Η Αιθιοπία είναι ιδιαίτερη ακόμη και σ’ αυτόν τον τομέα… Οι άνθρωποι και τα ζώα δεν περπατούν στην άκρη του δρόμου, όπως συμβαίνει στις περισσότερες χώρες. Αν υπάρχουν πέντε αγελάδες, για παράδειγμα, περπατούν η μια δίπλα στην άλλη έτσι, ώστε να κλείνουν το δρόμο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι οδηγοί ν’ αναγκάζονται ξαφνικά να σταματούν κάθε λίγα χιλιόμετρα, ακόμη και στις «εθνικές οδούς», που είναι γεμάτες από χιλιάδες ζώα. Εδώ και αιώνες έτσι φτιάχνεται κατά παράδοση ο αυθεντικός αιθιοπικός καφές… χωρίς πρόσθετα, χωρίς συντηρητικά! Εδώ που τα λέμε, έχουν το συμφέρον τους οι «ιδιοκτήτες» των ζώων. Ο κανονισμός στην Αιθιοπία ορίζει πως πάντα φταιν οι οδηγοί για ένα ατύχημα, άσχετα αν ήταν δικό τους το σφάλμα ή όχι. Εκτός αυτού, οι «ιδιοκτήτες» των ζώων απαιτούν από τους οδηγούς γερές αποζημιώσεις όχι μόνο για το ζώο που σκοτώθηκε, αλλά και γι’ αυτά που θα γεννιούνταν στο μέλλον από αυτό! Όπως καταλαβαίνετε, ειδικά στην Αιθιοπία επιβάλλεται να οδηγεί κανείς πολύ προσεκτικά και αργά. Τα τατουάζ αποτελούν αρχαία παράδοση στην Αιθιοπία. Συνήθως τα κάνουν χριστιανές για να δείξουν την πίστη τους. Η Κωνσταντίνα Χάμου, μια φίλη από την Ελλάδα, ήρθε να ταξιδέψουμε μαζί για τρεις μήνες στην Αιθιοπία και το Σουδάν, δικάβαλο στον ταπεινό Μπαομπάμπη! Η μοτοσυκλέτα μου γι’ άλλη μια φορά έμοιαζε με φορτηγό. Το συνολικό της βάρος με τόσα μπαγκάζια και τους δυο μας επάνω της ξεπερνούσε τα 350 κιλά! Αφού δε διαλύθηκε μετά από 10.000 χιλιόμετρα σε τέτοιες συνθήκες, σημαίνει πως έχει φτιαχτεί σωστά Η Κωνσταντίνα Χάμου, μια φίλη από την Ελλάδα, ήρθε να ταξιδέψουμε μαζί για τρεις μήνες στην Αιθιοπία και το Σουδάν, δικάβαλο στον ταπεινό Μπαομπάμπη! Στη νοτιοδυτική εσχατιά της Αιθιοπίας, στην Κοιλάδα του Ποταμού Omo, ζουν αρχαίες φυλές μ’ έναν τρόπο που ελάχιστα έχει αλλάξει ανά τους αιώνες… Οι Χάμερ, οι Μούρσι, οι Κάρο, οι Μπάννα και άλλες φυλές διατηρούν καθεμιά τις δικές της παραδόσεις. Η επίσκεψη σ’ ένα παζάρι όπου κάθε ‘βδομάδα μαζεύονται διάφορες φυλές είναι μια πολύχρωμη και ζωηρή εμπειρία! Μέλη της φυλής Χάμερ συγκεντρώνονται στο Turmi κάθε ‘βδομάδα για να πουλήσουν τα λαχανικά τους, σιτηρά, καπνά, βαμβάκι ή ξυλεία. Τα χωριά της περιοχής του Konso έχουν χαρακτηριστεί από την UNESCO ως μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς λόγω της ιδιαίτερης κουλτούρας, των παραδόσεων και της αρχιτεκτονικής τους. Οι πολύπλοκες τελετές για τους νεκρούς παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Στην περιοχή αυτή φτιάχνουν τοτέμ (waga) για να μνημονεύσουν τους φυλάρχους, ήρωες του χωριού, τις οικογένειές τους και τους εχθρούς ή τ’ άγρια ζώα που έχουν σκοτώσει. Το Busso είναι ένα από τα χωριά της περιοχής του Konso. Φαίνεται ιδιαίτερα γραφικό με το κοινοτικό του στέκι και τα τοτέμ που μνημονεύουν φυλάρχους και ήρωες του χωριού. Δυστυχώς στο χωριό Gesergio γίναμε κι εμείς μάρτυρες της επιθετικότητας των χωρικών του Konso. Κάποιοι έφηβοι, που απογοητεύτηκαν επειδή δεν τους δώσαμε πολλά λεφτά ή στυλό, μας περίμεναν έχοντας κλείσει τον κεντρικό χωματόδρομο του χωριού κρατώντας μεγάλες πέτρες στα χέρια. Ήξερα τι θα συνέβαινε… Ακόμη και στον ταξιδιωτικό μου οδηγό, που ευτυχώς μου προμήθευσε το Travel Bookstore, αναφερόταν πως το ίδιο είχε συμβεί και στο συγγραφέα πριν χρόνια, όταν αυτός κι οι φίλοι του δεν είχαν μοιράσει «αρκετά» χρήματα. Οδηγούσα τη μοτοσυκλέτα μου έναν ολόκληρο μήνα με καμένα πηνία, μέχρι να έρθουν άλλα από την Ελλάδα! Καθώς πλησίαζα αργά και προσεκτικά, είδα τους νεαρούς να προσπαθούν να χτυπήσουν με τις πέτρες εμάς και τη μοτοσυκλέτα. Φυσικά, φορούσαμε κράνη. Ευτυχώς όταν άνοιξαν λίγο χώρο, γκάζωσα αμέσως και γλιτώσαμε! Στους καθρέφτες έβλεπα τις πέτρες να εκσφενδονίζονται βροχή πίσω μας. Κάποια χτύπησε τη μοτοσυκλέτα, αλλά ευτυχώς καμιά δε χτύπησε εμάς. Πανέμορφα αιθιοπικά βουνά! Ανυπομονούσα ν’ ανέβω στα βουνά, που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της Αιθιοπίας. Πρώτα επισκεφτήκαμε τα πυκνά και υγρά δάση στην περιοχή του Dorze. Οι καλύβες εκεί κατασκευάζονται κατά παράδοση από βέργες, πλεγμένο μπαμπού και φύλλα μπανανιάς. Μοιάζουν με τεράστια μελίσσια. Το κλίμα είναι αρκετά κρύο, οπότε τα ζώα κοιμούνται μέσα στις καλύβες για να παίζουν το ρόλο της κεντρικής θέρμανσης! Οι καλύβες στην περιοχή του Dorze κατασκευάζονται κατά παράδοση από βέργες, πλεγμένο μπαμπού και φύλλα μπανανιάς. Η βροχή μας κράτησε εκεί λιγάκι παραπάνω. Ήταν η ξηρή περίοδος, αλλά αυτήν τη χρονιά το φαινόμενο El Niño έφερε πολλές βροχές στην Ανατολική Αφρική. Σα να μην έφτανε αυτό, οι δυνατές καταιγίδες ακολουθήθηκαν από μια ακραία ξηρασία λόγω του φαινόμενου La Niña. Αυτό ήταν καταστροφικό για τους ανθρώπους που εξαρτώνται από τη γη για να ταΐσουν την οικογένειά τους. Στην Αιθιοπία αποκλειστικά υπολογίζεται πως γύρω στα δεκαπέντε εκατομμύρια άνθρωποι απειλούνται φέτος από την πείνα! Αυτό είναι ακόμη χειρότερο από το λιμό μεταξύ του 1983 και του 1985. Η κυβέρνηση προσπαθεί να βουλώσει τα στόματα και προσποιείται πως όλα βρίσκονται υπό έλεγχο. Αυτό, όμως, κάνει την κατάσταση ακόμη χειρότερη, αφού δε γνωστοποιείται πέρα από τις προβληματικές περιοχές. Λόγω αυτής της καταστολής, δε συνάντησα άτομα που να βοηθούν στην περιοχή. Ωστόσο, αν κάνετε μια αναζήτηση στο Google, θα βρείτε αρκετούς φιλανθρωπικούς οργανισμούς που δέχονται δωρεές γι’ αυτόν το σκοπό, όπως ο Concern. Η αιθιοπική κουζίνα είναι μοναδική! Βασίζεται στην ιντζέρα, ένα φύλλο ψωμιού που φτιάχνεται από τεφ και συνοδεύεται από κρέας (μερικές φορές ωμό!), φακές, ρεβίθια, πατάτες, λαχανικά ή σαλάτα. Το αγαπημένο μου μέρος στα νότια της Αιθιοπίας ήταν το Εθνικό Πάρκο των Όρων Bale. Εκεί απολαύσαμε ιππασία στα λιβάδια των υψιπέδων, που σφύζουν από άγρια ζώα: διάφορα είδη από αντιλόπες, φακόχοιρους κι άπλετους μπαμπουίνους. Μου είχε λείψει πολύ η ιππασία… Παρακολουθώντας τ’ άγρια ζώα από τη ράχη ενός αλόγου! Αυτές οι αντιλόπες λέγονται “mountain nyala”. Απολαύσαμε και μια βόλτα με το μεταλλικό μου άλογο. Διασχίσαμε το πυκνό Δάσος Harenna, ένα μοναδικό οικοσύστημα που έχει προσαρμοστεί στο συννεφιασμένο καιρό της περιοχής. Το πιο εντυπωσιακό, όμως, ήταν που ανεβήκαμε με τη μοτοσυκλέτα δικάβαλο στη δεύτερη ψηλότερη κορυφή της Αιθιοπίας, την Tullu Deemtu, στα 4.377 μέτρα. Είχε παγωνιά εκεί πάνω, οπότε φορέσαμε όλα μας τα ρούχα. Να ‘ναι καλά η REV’IT! με τον καταπληκτικό ρουχισμό της, που μας κράτησε ζεστούς ακόμη και σε τέτοιο υψόμετρο! Τα Όρη Bale έγιναν το αγαπημένο μου μέρος στα νότια της Αιθιοπίας! Κάναμε μια παράκαμψη (1.500 χιλιόμετρα μόνο) για να επισκεφτούμε και την Ανατολική Αιθιοπία. Η παλιά, ισλαμική πόλη της Harar είναι ιδιαίτερα γραφική και ατμοσφαιρική. Βρίσκεται σχετικά κοντά στην Ερυθρά Θάλασσα και τη σημερινή Σομαλιλάνδη και το Τζιμπουτί. Έτσι επί αιώνες αποτελούσε ένα σημαντικό σταθμό στο δρόμο των καραβανιών. Η παλιά, ισλαμική πόλη της Harar βρίσκεται σχετικά κοντά στην Ερυθρά Θάλασσα κι αποτελούσε επί αιώνες σημαντικό σταθμό στο δρόμο των καραβανιών. Εκεί λαμβάνει χώρα μια παράξενη παράδοση… Κάθε νύχτα ο κόσμος ταΐζει άγριες ύαινες με το χέρι! Αυτό ξεκίνησε για να μην επιτίθενται στα ζώα των χωρικών. Κατά τη διάρκεια του ετήσιου εορτασμού Ασούρα κρίνεται η τύχη της επόμενης χρονιάς. Αν οι ύαινες δε φαν, θεωρείται πως θα έρθουν συμφορές. Πρώτη φορά πλησίασα άγριες ύαινες τόσο κοντά! Αρχικά τις τάισα με το χέρι. Ύστερα έβαλα στο στόμα μου ένα κοντό ξυλάκι που είχε το κρέας στην άκρη. Γονάτισα και μια ύαινα πλησίασε στο στόμα μου… Δεν ήθελε να με φιλήσει! Άρπαξε το κρέας γρήγορα κι έφυγε. Αυτό φαινόταν τρελό! Έβλεπα τα μάτια από ένα σωρό ύαινες να γυαλίζουν στο σκοτάδι, αλλά δεν ήταν επιθετικές. Λόγω μια παράξενης παράδοσης στη Harar, ο κόσμος ταΐζει άγριες ύαινες ακόμη και από στόμα σε στόμα! Το δοκίμασα κι εγώ ;-) Μπορείτε να δείτε το χάρτη με περισσότερες φωτογραφίες και ανταποκρίσεις στο: Live Trip Traveller

Ετοιμη να ξεκινήσει από το φετινό καλοκαίρι το δρομολόγιο Θεσσαλονίκη – Μυτιλήνη – Σμύρνη, μόλις αποσαφηνιστούν οι τεχνικές λεπτομέρειες μεταξύ των δύο πλευρών, σε συνέχεια και των επίσημων διμερών επαφών των πρωθυπουργών Ελλάδας και Τουρκίας για το συγκεκριμένο ζήτημα, τονίζει σε ανακοίνωση της η HELLENIC SEAWAYS. Οι διαπραγματεύσεις σχετικά με την ακτοπλοϊκή σύνδεση έχουν ξεκινήσει εδώ και δύο χρόνια με πρωτοβουλία της HELLENIC SEAWAYS, στο πλαίσιο της στρατηγικής ανάπτυξης νέων δρομολογίων, και έχουν την υποστήριξη του Υπουργείου Εξωτερικών, του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης, του Δήμου Θεσσαλονίκης, του Εμπορικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης και του Τουρκικού Ναυτικού Επιμελητηρίου. Η ακτοπλοϊκή σύνδεση θα γίνει στη λογική της κρουαζιέρας τακτικής δρομολόγησης και θα προσφέρει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες κρουαζιέρας για το επιβατικό κοινό, ενώ παράλληλα θα εξυπηρετεί και εμπορικές μεταφορές, ενισχύοντας το εθνικό τουριστικό προϊόν και την οικονομία. ΠΗΓΗ

Κένυα: Από τον Ινδικό Ωκεανό μέχρι τα υψίπεδα! Όταν έμπαινα στην Κένυα από τους χωματόδρομους που περιβάλλουν το Εθνικό Πάρκο του Όρους Elgon, μια αχανής και ποικιλόμορφη χώρα εκτεινόταν μπροστά μου… Έφτασα μέχρι τη Λίμνη Βικτώρια, όπου με φιλοξένησε ο Dennis σ’ ένα παραλίμνιο χωριό. Αφού είδα τους ντόπιους ψαράδες, οδήγησα ανάμεσα στις γραφικές φυτείες τσαγιού στην περιοχή του Kericho. Ένας από τους τρόπους με τους οποίους οι αποικιοκράτες πλούτισαν, ήταν οι περίφημες φυτείες τσαγιού της Κένυας. Όταν σουρούπωσε, έφτασα στη Λίμνη Naivasha. Ο Andrew, ένας ντόπιος μοτοσυκλετιστής, φρόντισε να κάνει τη διαμονή μου ξεχωριστή… Πρώτα με πήγε για εντούρο και με ξενάγησε στα γεωθερμικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρισμού, που αφθονούν στην περιοχή. Εδώ και δεκαετίες παράγουν τεράστιες ποσότητες ενέργειας χρησιμοποιώντας τον ατμό που βγαίνει από το έδαφος. Το απόγευμα πήραμε μια βάρκα με τους φίλους του κι απολαύσαμε το ηλιοβασίλεμα από τη λίμνη. Σταματήσαμε σε μια απομακρυσμένη γωνιά της ακτής κι ύστερα ήταν ώρα ν’ απολαύσουμε τη βραδιά όπως κάνουν οι λευκοί Κενυάτες… Ανάψαμε φωτιά, ψήσαμε και λέγαμε ιστορίες κάτω από τον έναστρο αφρικανικό ουρανό! Σ’ αυτό το μέρος με πήγε ο Andrew για εντούρο γύρω από τη Λίμνη Naivasha… Ήταν κάπως ζόρικη κατάβαση για τη μοτοσυκλέτα μου! Ήταν ώρα να μπω στο χαοτικό Ναϊρόμπι, που είναι γνωστό και ως Nairobbery λόγω της κακής φήμης του για εγκληματικότητα… Εκεί είχα την ευκαιρία να βιώσω τη μεγάλη ζωή των Κενυατών που ζουν στα προάστια, σε βίλες με περιποιημένους κήπους, που φροντίζονται από οικιακούς βοηθούς και φυσικά, έχουν ελκυστικές πισίνες. Είχα, επίσης, την ευκαιρία να βιώσω την άλλη πλευρά του Ναϊρόμπι, αυτή που βιώνουν οι περισσότεροι Κενυάτες. Φιλοξενήθηκα στο ορθόδοξο κολλέγιο της πόλης, που βρίσκεται σε μια παραγκούπολη. Οι κάτοικοι είναι φιλικοί κι όλα βαίνουν καλώς κατά τη διάρκεια της ημέρας. Όταν, όμως, πέσει το σκοτάδι, η άλλη όψη του Nairobbery κάνει την εμφάνισή της… Κανείς δε θέλει να βρίσκεται στους δρόμους εκείνες τις ώρες. Αυτό είναι το ένα μόνο από τα γήπεδα γκολφ του Ναϊρόμπι, που προορίζονται για τους ευκατάστατους Κενυάτες. Έχοντας δει απογοητευμένος τις απάτες των ορθόδοξων μητροπόλεων σε γειτονικές χώρες, έμεινα έκπληκτος όταν διαπίστωσα πως η ορθόδοξη ιεραποστολή της Κένυας είναι διαφορετική! Περίπου τετρακόσια σχολεία λειτουργούν σ’ όλη τη χώρα χάρη στην ιεραποστολή αυτή, ακόμη και στην απομακρυσμένη περιοχή της Λίμνης Turkana. Επίσης, ανοίγουν πηγάδια για να προσφέρουν καθαρό, πόσιμο νερό στις απομακρυσμένες κοινότητες της Κένυας. Βρισκόμουν εκεί κατά τη διάρκεια κάποιων σεμιναρίων, οπότε γνώρισα δεκάδες Αφρικανούς ιερείς, που έρχονταν απ’ όλη την Ανατολική Αφρική. Εντυπωσιάστηκα από την αφοσίωση ορισμένων. Κάποιοι, μάλιστα, μιλούσαν κι ελληνικά, αφού είχαν σπουδάσει στην Ελλάδα. Ένα από τα τετρακόσια σχολεία που λειτουργούν χάρη στην εντυπωσιακή ορθόδοξη ιεραποστολή της Κένυας. Ήταν ώρα να εξερευνήσω τα υψίπεδα, αλλά και τα παράλια της Κένυας κι είχα υπέροχη παρέα μαζί μου… Η Roos είναι μια Ολλανδέζα που εργάζεται ως εθελόντρια στη Ρουάντα τα τρία τελευταία χρόνια. Με είχε φιλοξενήσει εκεί κι ύστερα ήρθε στην Κένυα για να ταξιδέψουμε μαζί για τρεις ‘βδομάδες! Ξεκινήσαμε με την απόκοσμη Λίμνη Baringo, που είναι γεμάτη κροκόδειλους και ιπποπόταμους. Παρόλ’ αυτά, οι ντόπιοι διοργανώνουν ετήσιους κολυμβητικούς αγώνες! Λεν πως γνωρίζονται με τους κροκόδειλους, ούτως ή άλλως! Η Roos με είχε φιλοξενήσει στη Ρουάντα κι ύστερα ήρθε στην Κένυα για να ταξιδέψουμε μαζί για τρεις ‘βδομάδες! Ήταν ώρα ν’ ανέβουμε στο Nyahururu, στα 2.350 μέτρα. Εκεί απολαύσαμε το δροσερό κλίμα, αλλά και τους εντυπωσιακούς Καταρράκτες του Thomson. Κατόπιν, αφήσαμε πίσω μας τα υψίπεδα και ξεκινήσαμε προς τη Mombasa. Καθώς πλησιάζαμε τα παράλια, ο καιρός γινόταν όλο και πιο ζεστός. Λατρέψαμε αμέσως τη χαλαρή ατμόσφαιρα εκεί, τους φιλικούς μουσουλμάνους και τον ενδιαφέρων πολιτισμό των Σουαχίλι! Το αγαπημένο μας μέρος στη Mombasa ήταν κάποια παγκάκια κοντά στο πορτογαλικό Φρούριο του Ιησού, που χτίστηκε το 1593. Πίναμε το τσάι μας ή τον καφέ με τα μπαχαρικά και καθόμασταν πάνω από τον ωκεανό ν’ απολαύσουμε το ηλιοβασίλεμα, καθώς τα λέγαμε με τους φιλικούς ντόπιους, που κάθε απόγευμα μαζεύονται εκεί για να συναντήσουν τους φίλους τους και να τα πουν. Σ’ αυτό το μέρος μαζεύονται οι ντόπιοι μουσουλμάνοι κάθε απόγευμα, για ν’ απολαύσουν το ηλιοβασίλεμα πάνω απ’ τον ωκεανό πίνοντας τσάι ή καφέ με μπαχαρικά… Αν κανείς θέλει να δει κοράλλια σ’ αυτά τα μέρη, ούτε καν που χρειάζεται καταδυτικό εξοπλισμό… Μια μάσκα αρκεί! Το Θαλάσσιο Πάρκο της Mombasa προσφέρεται γι’ αυτόν το σκοπό, όπως κι η περιοχή γύρω απ’ το Νησί Wasini. Αυτό είναι ένα μικρό νησάκι χωρίς αυτοκίνητα, μοτοσυκλέτες, ηλεκτρισμό ή τρεχούμενο νερό. Έχει μόνο παλιά ερείπια των Σουαχίλι, σπίτια χτισμένα από κοράλλια και λιγοστούς μουσουλμάνους που ζουν εκεί. Ούτε καν που χρειάζεται καταδυτικός εξοπλισμός για να δει κανείς κοράλλια και πολύχρωμα ψάρια στα παράλια της Κένυας... Μια μάσκα αρκεί ;-) Στα νότια της Mombasa, συναντήσαμε τυχαία τους ανθρώπους της Motor Safaris, μιας ενδιαφέρουσας εταιρείας που οργανώνει καταπληκτικές εκδρομές με μοτοσυκλέτες στην Ανατολική Αφρική! Είχαμε τη χαρά να είμαστε φιλοξενούμενοι τους για δυο μέρες στο πολυτελές Sawa Sawa Beach House, που βρίσκεται ακριβώς μπροστά στην αμμουδιά. Επισκεφτήκαμε την περιβόητη και τουριστική Παραλία Diani, αλλά η αγαπημένη μας ήταν η γειτονική Tiwi. Εκεί βρήκαμε ένα από τα ομορφότερα παραλιακά μέρη όπου έχω ποτέ κατασκηνώσει! Είχαμε τη χαρά να γνωρίσουμε τους ανθρώπους της Motor Safaris, μιας ενδιαφέρουσας εταιρείας που οργανώνει καταπληκτικές εκδρομές με μοτοσυκλέτες στην Ανατολική Αφρική! Η εξερεύνηση της βόρειας ακτής ήταν κι αυτή μαγευτική… Μέσω κάποιων χωματόδρομων, φτάσαμε σε απομακρυσμένες περιοχές της ακτογραμμής, όπου η θέα ήταν αποστομωτική! Κάναμε μια στάση στο χωριό Takaungu, όπου ο ποταμός χύνεται στον αχανή Ινδικό Ωκεανό. Η παραλία του Watamu είναι γραφική, ενώ η παράκτια πόλη του Malindi έχει ενδιαφέρον. Ωστόσο, το σπουδαιότερο θέλγητρο για ‘μας στη βόρεια ακτή ήταν το Νησί Lamu… Εξερευνώντας τους χωματόδρομους της βόρειας ακτής, βρήκαμε την περιοχή Vuma Cliffs, ένα απομακρυσμένο κι εντυπωσιακό κομμάτι της ακτογραμμής! Δεν είναι εύκολο να προσεγγίσει κανείς το Lamu, αφού πρέπει να οδηγεί για ώρες σε χωματόδρομους (που δεν είναι καλή ιδέα κατά τη βροχερή περίοδο), ενώ πρέπει να φτάσει κοντά στη Σομαλία. Τα τελευταία χρόνια υπήρχαν στην περιοχή κάποια προβλήματα ασφαλείας, που άδειασαν το νησί από τους τουρίστες και το έκαναν ακόμη πιο ελκυστικό για ‘μας! Το Lamu είναι ένα μικρό νησάκι στον Ινδικό Ωκεανό, όπου το μοναδικό μέσο μεταφοράς είναι τα γαϊδουράκια. Περίπου τρεις χιλιάδες απ’ αυτά ζουν εκεί! Τα κοραλλένια σπίτια φυλάσσονται από περίτεχνες, ξυλόγλυπτες πόρτες, ενώ τα στενά της παλιάς πόλης σχηματίζουν έναν πραγματικό λαβύρινθο. Αυτό είναι ένα από τα αυθεντικότερα δείγματα του Σουαχίλι πολιτισμού. Εκτός αυτών, όταν κανείς απολαμβάνει ήσυχα το δείπνο του με θαλασσινά δίπλα στα κύματα, υπό το απαλό φως ενός κεριού, η ατμόσφαιρα γίνεται ιδιαίτερα εξωτική… Το Lamu είναι ένα μικρό νησάκι στον Ινδικό Ωκεανό, γεμάτο γαϊδουράκια, κοραλλένια σπίτια με περίτεχνες, ξυλόγλυπτες πόρτες και φιλικούς μουσουλμάνους που περπατούν στο λαβύρινθο της παλιάς πόλης. Θα έμενα ευχαρίστως πολύ περισσότερο στην Κένυα, αλλά η ημερομηνία λήξης της βίζας μου πλησίαζε… Επέστρεψα στο Ναϊρόμπι, τακτοποίησα τ’ απαραίτητα έγγραφα κι ετοίμασα τη μοτοσυκλέτα μου για μια δύσβατη και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα διαδρομή που σχεδίαζα εδώ και καιρό. Ήθελα να φτάσω στην Αιθιοπία μέσω της απομακρυσμένης περιοχής γύρω από τη Λίμνη Turkana. Πρόσφατες ανακαλύψεις ανθρωπόμορφων κρανίων που έγιναν εκεί, ηλικίας εκατομμυρίων ετών, αποκαλύπτουν χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την ιστορία της ανθρωπότητας. Αυτή είναι μια από τις περιοχές όπου το ανθρώπινο γένος ξεκίνησε την ιστορία του. Σήμερα, όμως, αποτελεί έναν απομακρυσμένο κι αφιλόξενο τόπο, όπου ελάχιστες φυλές καταφέρνουν να επιβιώσουν. Αυτό είναι το αποτέλεσμα των εκτός δρόμου παιχνιδιών κατά τη βροχερή περίοδο… Πρώτα απόλαυσα τη διαμονή μου σ’ ένα μικρό, πανέμορφο, ξύλινο σπιτάκι δίπλα σ’ ένα ρυάκι στο Naro Moru, στους πρόποδες του Όρους Κένυα (5.199 μ.). Η βουνοκορφή είναι ιδιαίτερα ντροπαλή και συνήθως κρύβεται πίσω από τα σύννεφα. Έτσι δεν είχα την ευκαιρία να τη δω. Μετά το Isiolo, άφησα πίσω μου την άσφαλτο κι ήξερα πως δε θα ξαναντικρίσω αυτό το βαρετό πράγμα στην Κένυα! Στα βουνά γύρω απ’ το Maralal απόλαυσα μια από τις πιο γραφικές διαδρομές που ‘χω κάνει! Η περιοχή γύρω απ’ το Maralal έγινε η αγαπημένη μου σ’ αυτήν τη διαδρομή και μια απ’ τις πιο όμορφες όπου έχω οδηγήσει! Βρισκόμουν σε καταπράσινα οροπέδια στα 2.000 μέτρα υψόμετρο. Η θέα ήταν αποστομωτική! Η φυλή Samburu δίνει χρώμα στο τοπίο, με τα τεράστια περιδέραια στολισμένα με πολύχρωμες χάντρες, που φορούν οι γυναίκες. Οι άντρες βόσκουν τα κοπάδια αγελάδων, κατσικιών ή καμηλών κρατώντας το ακόντιό τους κι έχοντας ένα μεγάλο μαχαίρι στη ζώνη τους. Οι λοβοί των αυτιών τους έχουν τεράστιες, ξεχειλωμένες τρύπες, όπου φορούν μεγάλα, άσπρα σκουλαρίκια. Μερικοί έχουν μια λεπτή, χρυσαφί αλυσίδα που πάει από το ένα αυτί μέχρι το άλλο περνώντας από το σαγόνι. Η περιοχή κατοικείται από τη φυλή Samburu κι οι γυναίκες φορούν αυτά τα τεράστια περιδέραια στολισμένα με πολύχρωμες χάντρες. Η διαδρομή βόρεια προς το Barsaloi, το Baragoi και το South Horr παραμένει ορεινή, οπότε ο καιρός δεν είναι ιδιαίτερα ζεστός. Κάθε βράδυ κατασκήνωνα σε όμορφα τοπία απολαμβάνοντας την πανσέληνο! Πλησιάζοντας στο Loyangalani, το τοπίο άλλαξε… Κατέβηκα στα 400 μέτρα υψόμετρο και η βλάστηση σχεδόν εξαφανίστηκε. Το τοπίο ήταν γεμάτο ηφαιστειακά πετρώματα. Μερικά κομμάτια της διαδρομής ήταν δύσβατα, αλλά σηκωνόμουν όρθιος στη μοτοσυκλέτα κι οδηγώντας αργά και σταθερά, πήγαινα μια χαρά. Τελικά, απόλαυσα ιδιαίτερα αυτή την απομακρυσμένη διαδρομή! Η μόνη μου ανησυχία ήταν η διαθεσιμότητα του νερού σ’ αυτή την άνυδρη περιοχή. Δυο φορές χρειάστηκε να επιστρατεύσω το δίλιτρο παγούρι που κουβαλώ για ώρα ανάγκης. Ελάχιστες φορές το ‘χω χρησιμοποιήσει κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μου. Όταν αντικρίζει κανείς για πρώτη φορά τη Λίμνη Turkana, μετά από μέρες σκληρής εκτός δρόμου οδήγησης, είναι μοναδική η αίσθηση… Ένα πρωί που κατασκήνωνα δίπλα σε μια ξεραμένη κοίτη ποταμού, προσπάθησα να ξεκινήσω τη μοτοσυκλέτα μου, αλλά διαπίστωσα πως η μπαταρία είχε αδειάσει. Μετά από αρκετές δοκιμές τις επόμενες μέρες, κατάλαβα πως είχαν καεί τα πηνία. Πρώτη φορά μου συνέβαινε αυτό, αλλά είναι αναμενόμενο για μια μοτοσυκλέτα είκοσι χρονών που έχει καλύψει πολύ περισσότερα από εκατό χιλιάδες χιλιόμετρα. Αυτή ήταν η δεύτερη φορά που φαινόταν πόσο σοφή επιλογή ήταν η ύπαρξη μανιβέλας στο XR μου. Βρισκόμουν σ’ ένα αμμώδες μέρος στη μέση του πουθενά και θα ήταν σχεδόν αδύνατον να βάλω μπρος τη μοτοσυκλέτα μου σπρώχνοντάς την. Με τη μανιβέλα, όμως, ήταν πανεύκολο! Ο κινητήρας λειτουργούσε άψογα, οπότε το μόνο πρόβλημα ήταν πως τον επόμενο μήνα ξεκινούσα τον κινητήρα με τη μανιβέλα, μέχρι να παραλάβω άλλα πηνία από την Ελλάδα. Συνήθως κατασκήνωνα δίπλα σε ξεραμένες κοίτες ποταμών, αφού εκεί ήταν η μόνη μου ευκαιρία να βρω ένα μέρος χωρίς πέτρες! Εφτά μέρες αφού έφυγα απ’ το Ναϊρόμπι, έφτασα στο Ileret, στα σύνορα με την Αιθιοπία. Δεν υπάρχει συνοριακός σταθμός εκεί, οπότε είχα διευθετήσει τα έγγραφά μου στην πρωτεύουσα. Τελικά τα κατάφερα! Ήξερα πως δε θα ‘ταν εύκολο, αλλά είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και σίγουρα αυτή ήταν μια από τις διαδρομές που θα θυμάμαι. Αυτό είναι ένα από τα πιο αυθεντικά και περιπετειώδη κομμάτια της Αφρικής και χαίρομαι που είχα την ευκαιρία να το εξερευνήσω… Το τοπίο γύρω από τη Λίμνη Turkana είναι γεμάτο ηφαιστειακά πετρώματα… Μετά από ένα εντυπωσιακό ηλιοβασίλεμα πάνω από τη θρυλική Λίμνη Turkana, το δίμηνο ταξίδι μου στην Κένυα έφτασε στη δύση του. Για κάποιο λόγο, αυτή η χώρα ήταν μια από τις χώρες όπου ένιωθα σα στο σπίτι μου… Ίσως να ήταν λόγω των καλών φίλων που έκανα, ίσως λόγω των ποικιλόμορφων τοπίων και σίγουρα λόγω της χαλαρής ατμόσφαιρας! Η απομακρυσμένη διαδρομή δίπλα στη Λίμνη Turkana αποτελεί ένα από τα πιο αυθεντικά και περιπετειώδη κομμάτια της Αφρικής και χαίρομαι που είχα την ευκαιρία να το εξερευνήσω… Μπορείτε να δείτε το χάρτη με περισσότερες φωτογραφίες και ανταποκρίσεις στο: Live Trip Traveller

Πέρισυ που πήρα αθλητικά karrimor με βγήκαν πολύ καλά, βαστάνε. Τώρα τα μποτάκια δεν ξέρω, πάντως θα την ξαναπροτιμούσα

Ως κάτοχος του fiesta, ψηφίζω αυτό. Απο τα υπόλοιπα θα διάλεγα το Hyundai (σκυλιά τα ρημάδια) Εχω το fiesta '09, ~80Κ χλμ, όλα απροβλημάτιστα, απλά δεν γνωρίζω τί σημαίνει συνεργείο εκτός απο το σερβις (55ευρώ περιλαμβανομένου λάδια, φίλτρο καμπίνας, αέρος, λαδιού & 4 μπουζί), αρκετά οικονομικό εντός (5,5-6,5) και εκτός (4,5-6,0), βέβαια με ταχύτητα ~110km/h Οτιδήποτε χρειάζεσαι για διευκρίνηση θα χαρώ να σε βοηθήσω. Επίσης αν θυμάμαι καλά είσαι δυτ. Θεσ/νίκη; Αν θες συναντιόμαστε να το κάνεις και καμια βόλτα να δεις πως πάει.